Έφυγε
από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών ο Δημήτρης Μαρωνίτης, ένας από τους
σημαντικότερους διανοούμενους και στοχαστές της εποχής μας. Την οδύνη τους για την απώλεια του σπουδαίου δασκάλου, μεταφραστή και δοκιμιογράφου, που τίμησε με την παρουσία και το έργο του τον πνευματικό κόσμο της χώρας, εξέφρασαν με ανακοίνωση τους τόσο ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Αριστείδης Μπαλτάς όσο και ο Πρόεδρος, τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, το οποίο φιλοξένησε τα τελευταία χρόνια στις σκηνές του μεταφράσεις που έφεραν την σφραγίδα της διάνοιας του.
Ο Δημήτρης Μαρωνίτης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη.
Φοίτησε στο Πειραματικό Σχολείο της πόλης και συνέχισε σπουδάζοντας στη
Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.
Εν συνεχεία, συμπλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στη Δυτική Γερμανία με
υποτροφία από το ίδρυμα «Humboldt Stiftung», δίπλα στον γνωστό ελληνιστή Walter
Marg. Το 1962 έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
όπου και δίδαξε Αρχαία Ελληνικά από το 1963 έως το 1968 ως εντεταλμένος
υφηγητής στη Φιλοσοφική Σχολή.
Κατά τη διάρκεια της επταετίας η δράση του ενοχλούσε το καθεστώς με συνέπεια να
βρίσκεται συχνά έγκλειστος στα κρατητήρια της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας. Οι 8
μήνες του εγκλεισμού του από τις αρχές του 1973 μέχρι τη γενική αμνήστευση
άφησαν το σημάδι τους στη «Μαύρη γαλήνη», ένα κείμενο που γράφτηκε στο κελί, σε
φθαρμένες χαρτοπετσέτες. Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 1973 στο
8ο και τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Η Συνέχεια», και πρόσφατα, το 2007, από
τις εκδόσεις Το Ροδακιό.
Μετά την χούντα επανήλθε και παρέμεινε καθηγητής από 1975 έως το 1996.
Επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστήμια της Γερμανίας, Αυστρίας, Κύπρου και των
ΗΠΑ. Από το 1994 έως το 2001 ήταν πρόεδρος και γενικός διευθυντής του Κέντρου
Ελληνικής Γλώσσας, που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη. Υπήρξε επίσης συντονιστής του
προγράμματος «Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση», στο πλαίσιο
του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας.
Εκτός όμως από Πανεπιστημιακός Δάσκαλος ο Δ. Ν. Μαρωνίτης υπήρξε και
πολυγραφότατος σαν αρθρογράφος: από το Φεβρουάριο του 1971 που δημοσιεύτηκε στο
ΒΗΜΑ το πρώτο του άρθρο με τίτλο «Σημείο αναφοράς» δεν σταμάτησε να δημοσιεύει
ανελλιπώς άρθρα. Το 1970 συμμετείχε με το κείμενο «Υπεροψία και μέθη» (Ο
ποιητής και η ιστορία) που είναι μια φιλολογική μελέτη για το ποίημα «Δαρείος»
του Καβάφη, στο τόμο «Δεκαοχτώ κείμενα».
Έγραψε βιβλία, μονογραφίες, και άρθρα για τον Όμηρο, τον Ησίοδο, τον Σοφοκλή,
τον Ηρόδοτο, τον Αλκαίο, τη Σαπφώ, που, εν μέρει ή εν όλω, μετέφρασε. Προέχουν
φυσικά οι συντελεσμένες μεταφράσεις της «Οδύσσειας» και της «Ιλιάδας».
Ασχολήθηκε επίσης με αρκετούς νεοέλληνες ποιητές και πεζογράφους. Εξέδωσε
μελετήματα για τον Γεώργιο Σεφέρη, τον Τίτο Πατρίκιο, τον Γιάννη Ρίτσο, τον
Οδυσσέα Ελύτη, τον Τάκη Σινόπουλο και τον Μίλτο Σαχτούρη. Από τις προηγούμενες
γενιές είχε εκδώσει μελετήματα για τον Διονύσιο Σολωμό και τον Κ.Π. Καβάφη. Από
τις νεώτερες γενιές είχε ασχοληθεί με τον Γιώργο Χειμωνά.
Το 2014 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα το βιβλίο του «Έπος και δράμα. Από το
χθες στο αύριο».
Είχε διατελέσει καλλιτεχνικός διευθυντής του Κ.Θ.Β.Ε, από τις 3 Νοεμβρίου 1989
έως τις 12 Σεπτεμβρίου 1990.
Το Εθνικό Θέατρο εξέφρασε το θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του Δημήτρη Μαρωνίτη.
"Το
Εθνικό Θέατρο ήταν ιδιαίτερα συνδεδεμένο με τον Δημήτρη Μαρωνίτη, καθώς τα
τελευταία χρόνια παρουσίασε στις σκηνές του μεταφράσεις που έφεραν την σφραγίδα
της διάνοιάς του. Δεν είναι μόνο η εμβληματική μετάφραση της «Αντιγόνης», που
θα ακουστεί σε λίγες μέρες στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, αποτυπώνοντας την
ουσιαστική σχέση του Μαρωνίτη με το αρχαίο κείμενο και τη θεατρική του
διάσταση. Είναι, επίσης, οι πρόσφατες αναγνώσεις της «Ιλιάδας» και της
«Οδύσσειας», όπου ζωντάνεψαν οι μοναδικές σε εγκυρότητα, έμπνευση και ποιότητα
μεταφράσεις του, οι οποίες υπήρξαν για τον εκλιπόντα έργο ζωής πάνω στα 2
κορυφαία ομηρικά έπη. Είναι τέλος και η συμμετοχή του ως Παιδαγωγού στην
«Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, που παρουσιάστηκε το 1998 στην Επίδαυρο, σε έναν ρόλο
όπου το όριο ανάμεσα στην υπόκριση και την πραγματικότητα ήταν συνειδητά
ρευστό."
Αριστείδης Μπαλτάς : Συλλυπητήριο μήνυμα για τον θάνατο του Δημήτρη Μαρωνίτη απέστειλε ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού.
"Ο Δημήτρης Μαρωνίτης έφυγε από τη ζωή αφήνοντας όχι μόνο ένα
δυσαναπλήρωτο κενό αλλά και μια μοναδική και πολύτιμη κληρονομιά, που απαιτεί
άξιους συνεχιστές. Κληρονομιά στάσης ζωής, υποδειγματικού διδακτικού έργου,
μεθοδικής και ακάματης ερευνητικής δουλειάς, ισχυρού αξιακού φορτίου,
κοινωνικής και πολιτικής ευαισθησίας.
Υπηρέτησε την ελληνική γλώσσα με το πάθος και την επιμονή
ενός ασκητή. Ανέδειξε τον εκφραστικό πλούτο και τη λόγια λαϊκότητά της με
αίσθηση μέτρου, χωρίς ακροβασίες,
παραλυτικούς συντηρητισμούς και αγκυλώσεις. Απέδωσε σε χυμώδη νέα ελληνικά,
σπουδαία έργα της αρχαιοελληνικής γραμματείας αποδεικνύοντας στην πράξη και
χωρίς περιττούς βερμπαλισμούς την ιστορική εξέλιξη, τις μεταπλάσεις και τη
συνέχεια της γλώσσας. Η Οδύσσειά του αποτελεί μεταφραστικό άθλο
τέτοιας εμβέλειας που την καθιστά έργο του δικού της και του δικού μας καιρού
αλλά και προσωπική του Ιθάκη.
Ανυποχώρητος στη σκέψη και τις επιλογές του, ελευθερόφρων και
δημοκράτης ήρθε αντιμέτωπος με τη χούντα των συνταγματαρχών και κατέγραψε τα
βαθύτερα ίχνη του εγκλεισμού του, εκείνα που καταδεικνύουν ότι ο αυταρχισμός
στοχεύει πάντα στην εκμηδένιση της ύπαρξης, στο κείμενό του Μαύρη Γαλήνη.
Ο Δημήτρης Μαρωνίτης με την ισχυρή του προσωπικότητα, το
σπάνιο διδακτικό και μεταφραστικό του έργο σφράγισε μια ολόκληρη εποχή για τον
πολιτισμό, τα γράμματα και την εκπαίδευση. Στους δικούς του ανθρώπους εκφράζω
τα θερμά μου συλλυπητήρια."
