Μαρά / Σάντ : Μια ρηξικέλευθη παράσταση από την Έφη Θεοδώρου στην Νέα Σκηνή Νίκος Κούρκουλος του Εθνικού!
Η σύγκρουση μεταξύ ατομικού και συλλογικού έχει γραφτεί πολλές φορές με αίμα στις σελίδες της ιστορίας όμως η απόλυτη προσωποποίηση της επινοήθηκε από τον Πέτερ Βάις στο θεατρικό του έργο Μαρά/Σάντ, όπου περιγράφεται με τον πιο ζωντανό, συγκλονιστικό και επίκαιρο τρόπο η ιδεολογική αντιπαράθεση μεταξύ των δυο απόλυτων εκφραστών της Επανάστασης (Μαρά) και του Ατομικισμού (Σάντ). Η ιστορική αυτή αναμέτρηση ωστόσο ανάμεσα στον Ζαν Μαρά και στον Μαρκήσιο Ντε Σαντ, δεν έλαβε χώρα ποτέ πραγματικά, για αυτό και ο Βαίς δεν αναπαριστά στο έργο του τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται αλλά μονάχα τα παρουσιάζει σαν παράσταση έργου, που είχε δήθεν γραφτεί από τον Μαρκησιο Ντε Σαντ και που παίχτηκε τάχα το 1808 στο Άσυλο Φρενοβλαβών του Σαραντόν. Ο μύθος της ιστορίας στρέφεται, γύρω από το ιστορικά καταγεγραμμένο γεγονός της δολοφονίας του Γάλλου επαναστάτη Ζαν Πολ Μαρά από την Σαρλότ Κορντάι, στις 13 Ιουλίου του 1793.
Η ρηξικέλευθη σκηνοθετική προσέγγιση της Έφης Θεοδώρου ιχνηλατεί το χρονικό της δολοφονίας του Μαρά από τον Σαντ ακροβατώντας με το ίδιο πάθος ανάμεσα στην ηδονή της ανταρσίας (Μαρά) και της συνουσίας (Σαντ) και αναδεικνύοντας τον ριζοσπαστισμό του κειμένου μέσα από την νεανική ορμή που δίνει στα διαχρονικά ζητήματα, τα οποία πραγματεύεται το έργο. Η παράσταση ξεκινά με την προβολή ενός βίντεο , όπου νέοι διαβάζουν δυνατά τα άρθρα της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, ένα από τα θεμελιώδη κείμενα που ψήφισε η Συντακτική Συνέλευση το 1789. Οι νέοι αυτοί συνομιλούν με το έργο του Βαίς , παρεμβαίνοντας στο θέατρο εν θεάτρω με έναν τρόπο ζωντανό που θολώνει τα όρια μεταξύ πραγματικού και συμβολικού, όπως άλλωστε και το ίδιο το έργο του συγγραφέα εισάγοντας την συνθήκη της παραφροσύνης.
Μια αρένα ιδεών στήνεται επί σκηνής με τους τροφίμους- ρόκ επαναστάτες σε ρόλο χορού να διακόπτουν τον φιλοσοφικό διάλογο των Μαρά και Σάντ υπό τους ήχους της ηλεκτρικής κιθάρας. Σε αυτή την ιδεολογική γκιλοτίνα ατομικό και συλλογικό, ελευθερία και επανάσταση, λογική και παραφροσύνη, πραγματικό και φανταστικό συναντιούνται στα μονοπάτια της βίας και του χάους που γεννά ο πόνος και η καταπίεση των άλλων είτε ως πηγή προσωπικής ηδονής είτε ως μέσο κοινωνικής απελευθέρωσης.
Απέναντι στον ηδονιστικό εγωκεντρισμό του Μαρκήσιου Ντε Σάντ - τον οποίο υποδύεται με απόλυτη συνέπεια ο Μηνάς Χατζησάββας, ορθώνει το ανάστημα της η φλογερή ενσάρκωση της απόλυτης Επανάστασης που συμβολίζει ο Μαρά- μέσα από την έξοχη ερμηνεία του πολλά υποσχόμενου Κώστα Βασαρδάνη. Την μπαρουτοκαπνισμένη ατμόσφαιρα σιγοντάρουν οι τρόφιμοι του ψυχιατρίου. Το Σαραντόν παίρνει φωτιά από τις ρόκ συγχορδίες των αρρώστων του ιδρύματος. Όμως όχι για πολύ. Η μοίρα του Μαρά είναι προδιαγεγραμένη όμως πριν ο κουρνιαχτός της επανάστασης καταλαγιάσει για πάντα εμείς ακούμε για τελευταία φορά από την πένα του Ντε Σαντ τι θα συμβεί όταν τα λόγια του Μαρά , τυλίξει για πάντα η σιωπή. Ακολουθεί η δολοφονία του Μαρά από την λεπίδα της Σαρλότ Κορντάι. Λίγο πριν πέσει η αυλαία οι πρωταγώνιστές συμπυκνώνουν όσα ακούστηκαν κατά την διάρκεια αυτής της ανορθόδοξης ίσως σκηνικής μεταφοράς του κλασικού έργου του Βάις, που ισορροπώντας πάντοτε ανάμεσα στο τότε και το σήμερα, στρέφει τους προβολείς της στο παρόν και στο μέλλον της ανθρωπότητας εξετάζοντας τις αντιθέσεις μεταξύ ατομικής και συλλογικής ελευθερίας υπό το φως των σύγχρονων απαιτήσεων για κοινωνικές αλλαγές.
