Τέσσερις Αιγύπτιοι μουεζίνηδες ανακατασκευάζουν τις ζωές τους μπροστά στο κοινό
Πάνω από το Κάϊρο, την πόλη με τα περίπου 30.000 τζαμιά, οι ήχοι από τις φωνές των Μουεζίνιδων που πλανώνται στον αέρα, αναμειγνύονται δημιουργώντας ένα σπάνιο ηχητικό μωσαϊκό. Στο μέλλον όμως αυτό θα αλλάξει: Το Υπουργείο Θρησκευμάτων θέλει να εφαρμόσει τον θεσμό του κεντρικού Μουεζίνη, η φωνή του οποίου θα καλεί τους Μουσουλμάνους σε προσευχή μέσω ενός ραδιοφωνικού σταθμού και θα αναμεταδίδεται συγχρόνως σε όλα τα κρατικά μουσουλμανικά τεμένη. Οι φωνές χιλιάδων Αιγυπτίων μουεζίνηδων θα σωπάσουν. Είναι το τέλος της ετερογενούς κουλτούρας της πίστης ή απλώς το τέλος της κακοφωνίας; Η alternative σκηνοθετική κολλεκτίβα των «πρωταγωνιστών και ιδρυτών μιας νέας τάσης σκηνικού ρεαλισμού στο θέατρο» - Θέατρο Ντοκιμαντέρ, Στέφαν Καέγκι , Χέλγκαρντ Χάουγκ και Ντάνιελ Βέτσελ, γνωστοί παγκοσμίως ως Rimini Protokoll συστήνει για πρώτη φορά στο Αθηναϊκό κοινό τους πρωταγωνιστές- ηθοποιούς αυτής της ιστορίας μέσα από την παράσταση «Radio Muezzin” που θα παρουσιαστεί στις 11 & 12 Ιουλίου στο Χώρο Δ της Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.
Με την δουλειά τους να κινείται συνήθως στην γκρίζα ζώνη που βρίσκεται ανάμεσα στην πραγματικότητα και την φαντασία , οι Rimini Protokoll έχουν καταφέρει να προσελκύσουν το διεθνές ενδιαφέρον. Στόχος τους η συνεχής διερεύνηση και εξέλιξη των θεατρικών δυνατοτήτων προς την κατεύθυνση της παρουσίασης μιας νέας ασυνήθιστης ματιάς πάνω στην πραγματικότητα που μας περιβάλλει. Από το 2000 μέχρι σήμερα ο στόχος τους αυτός θα μπορούσε να συνοψιστεί στην φράση «Θέατρο των Ειδικών», που ερμηνεύεται από μη επαγγελματίες ηθοποιούς, οι οποίοι, ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, αποκαλούνται «Ειδικοί» και στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν θα μπορούσαν να είναι άλλοι από τέσσερις Αιγύπτιους Μουεζίνηδες που ανακατασκευάζουν τις ζωές τους μπροστά στο κοινό.
Οι ζωές ενός τυφλού δασκάλου του Κορανίου, ενός γιού αγρότη και πρώην οδηγού τανκ, ο οποίος τώρα πια καθαρίζει το χαλί του τζαμιού, ενός ηλεκτρολόγου, που άρχισε να αποστηθίζει το κοράνι μετά από ένα σοβαρό ατύχημα και ενός body builder και «πρωταθλητή» στην απαγγελία του Κορανιού συναντιούνται για λίγο επί σκηνής αναδεικνύοντας τους ίδιους σε εκπροσώπους μιας θρησκευτικής κουλτούρας η εικόνα της οποίας έχει διαστρεβλωθεί στην Ευρώπη ενώ ανάμεσα στα λόγια τους και τις εικόνες της καθημερινότητας τους ζωντανεύουν νέες φωνητικές εικόνες που μιλούν για τον μετασχηματισμό του καλέσματος σε προσευχή στην εποχή της τεχνολογικής αναπαραγωγής.
STEFAN KAEGI
Γεννημένος στο Solothurn της Ελβετίας , ο Stefan Kaegi έχει πραγματοποιήσει σπουδές γύρω από την τέχνη στην Ζυρίχη και στο Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Θεατρικών Σπουδών του Γκίσσεν στη Γερμμανία, όπου και γνώρισε τους Helgard Haug και Daniel Wetzel και δημιούργησαν τους Rimini Protokoll. “Ta Πρωτόκολλα είναι μεταγραφές συνομιλιών ή πειραμάτων, κάτι παρόμοιο δηλαδή με τα δικά μας έργα. Το Rimini είναι μια πόλη, την οποία ακόμα δεν έχουμε επισκεφτεί. Θα ήταν ωραίο τα έργα μας να έδιναν την εντύπωση ενός τόπου, στον οποίο κανείς δεν έχει πάει μπορεί όμως αμέσως να αρχίσει να αναγνωρίζει δικά του πρότυπα.». Εξ ου και το όνομα της ομάδας δηλώνει ενθουσιασμένος για τον ερχομό του στην Ελλάδα ο σκηνοθέτης της παράστασης, ο οποίος αποφάσισε να μεταφέρει στην σκηνή την συγκεκριμένη ιστορία όταν πληροφορήθηκε από κάπου ότι στο μέλλον η προσευχή στο Καϊρο θα μεταδίδεται από τα μεγάφωνα. «Οι πρωταγωνιστές μου είναι όλοι κήρυκες προσευχής στο Κάϊρο οι οποίοι μιλούν στο έργο για τις ζωές τους. Βρίσκω συναρπαστική την μεταβολή των ανθρώπων, όταν αφηγούνται την ζωή τους μέσα σε ένα νέο πλαίσιο. Όταν για παράδειγμα ένας Μουεζίνης αφήνει την καθημερινότητα του, στην προκειμένη περίπτωση το τζαμί στο Κάϊρο και ταξιδεύει στο Βερολίνο ή αμέσως μετά στην Αθήνα, την Ζυρίχη, την Αβινιόν, το Ελσίνκι και άλλες πόλεις, για να παρουσιαστεί ως πρεσβευτής της καθημερινότητας του». Εκεί κρύβεται εξ’ άλλου και το ενδιαφέρον αυτής της νέας μορφής θεάτρου που παρουσιάζουν.
Ακολουθήσατε συγκεκριμένα κριτήρια στην επιλογή των Μουεζίνηδων; «Η επιλογή τους δεν με δυσκόλεψε όσο πίστευα. Οι περισσότεροι έδειξαν ενθουσιασμένοι με την ιδέα. Είναι πολύ περήφανοι για το Κοράνι και το απαγγέλουν ακόμα και εκτός της ώρας της προσευχής. Η μορφή του θεάτρου – ντοκιμαντέρ αποδείχτηκε τελικά συμβατή με την κουλτούρα των Ιμάμηδων στους οποίους δεν αρέσει το θέατρο που εξαπατά με τεχνάσματα το κοινό. Από κει και πέρα ήταν πολύ εύκολο για μένα να διαλέξω τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες.»
Προβλήματα λογοκρισίας αντιμετωπίσατε; «Το Υπουργείο Θρησκευμάτων, από το οποίο διορίζονται οι Μουεζίνηδες ενεπλάκη από την αρχή στην προσπάθεια μας καθώς η ηγεσία του ήθελε να ανέβουν στην σκηνή μόνο συγκεκριμένοι Μουεζίνηδες, κάτι στο οποίο αντέδρασα γιατί ήθελα να παρουσιάσω εκείνους που επρόκειτο να χάσουν την δουλειά τους. Επίσης δεν ήθελαν να ταξιδέψει στο εξωτερικό ένας τυφλός Μουεζίνης ανήσυχοι για την εικόνα των Αιγυπτίων. Ακολούθησαν πολλές συνομιλίες και ένα πόκερ εξουσίας μέχρι τελικής πτώσεως. Ευτυχώς όμως οι Μουεζίνηδες κατάφεραν να ταξιδέψουν στο Βερολίνο όπου έγινε και η πρεμιέρα της παράστασης και στην Γαλλία.»
Αποτελεί αυτή η παράσταση και έναν τρόπο για να προβάλλετε μια άλλη εικόνα των Μουσουλμάνων σε αντίθεση με την διαστρεβλωμένη εικόνα που έχει επικρατήσει στην Δύση; «Πρόκειται σίγουρα για μια παραμορφωμένη, ακραία εικόνα που σε καμία περίπτωση δεν συμβαδίζει με την εμπειρία της καθημερινότητας των Αιγυπτίων, ανθρώπων θρησκευόμενων αλλά όχι εξτρεμιστών, οι οποίοι πέντε φορές την ημέρα απλώνουν ένα κομμάτι χαρτόνι για να προσευχηθούν πάνω σ’ αυτό».
Δέσποινα Ραμαντάνη
Εφημερίδα Μetro Παρασκευή 10- Κυριακή 12-07-2009
