«Η χειρότερη καταδίκη είναι να μένεις στο ερώτημα αν πρέπει να δώσεις την μάχη ή όχι».
Στην πρώτη του ολοκληρωμένη σκηνοθετική δουλειά και στην πρώτη του παραγωγή με την ομάδα Helter Skelter o Θάνος Παπακωνσταντίνου επιλέγει την τραγωδία της αμφισβήτησης, ταξιδεύοντας μας ως το σάπιο βασίλειο της Δανίας, τόσο μακριά και συνάμα τόσο κοντά στο δικό μας «βασίλειο» και στην δική μας εποχή. Ο χρόνος κυλάει αντίστροφα μέσα σε μια και μόνο νύχτα για τον Άμλετ για να αποφασίσει τελικά αν θα πάρει ή όχι την εκδίκηση του, με την νομοτελειακή φύση των πραγμάτων να παλεύει ενάντια στην συνείδηση, τις ιδέες και τα ερωτήματά του, δημιουργώντας ένα ομιχλώδες τοπίο αμφιβολίας. Στη βάση του οποίου κρίνεται το αύριο. Σε αυτή την χρονική στιγμή και μέσα στην σύγχρονη κοινωνική συγκυρία που βιώνουμε σήμερα, ο ήρωας που «γεννήθηκε για να στερεώσει όλο τον κόσμο» συναντά τον Άμλετ που κρύβουμε μέσα μας θέτοντας και πάλι το αμείλικτο ερώτημα του ανθρώπου μπροστά στην άβυσσο της ψυχής του!
Πως πέρασες από την Νομική στην Υποκριτική?
Σπούδαζα στην Νομική στην Θεσσαλονίκη , με την οποία η αλήθεια είναι ότι δεν πολύ ασχολήθηκα. Παράλληλα όμως είχαμε δημιουργήσει μια θεατρική ομάδα με την οποία βρισκόμασταν και δίναμε παραστάσεις. Έπειτα κατέβηκα στην Αθήνα, όπου σπούδασα στο Θεατρικό Εργαστήρι Εμπρός. Σε όλο αυτό το διάστημα η Νομική έτρεχε από πίσω. Την τελείωσα κάνα χρόνο αφότου ήρθα στην Αθήνα.
Με το θέατρο πως ασχολήθηκες;
Έβλεπα πάντα παραστάσεις αλλά το θέατρο σου δίνει με ένα πολύ όμορφο τρόπο την δυνατότητα της έκθεσης. Εμένα μου αρέσει πολύ αυτή η συνθήκη που νομίζω ότι το διαφοροποιεί επίσης από τις υπόλοιπες παραστατικές τέχνες , κυρίως από τον κινηματογράφο. Έχει αυτό το «εδώ και τώρα». Ότι κάτι συμβαίνει μπροστά σου. Αυτό για μένα έχει πολύ μεγάλη δύναμη.
Αυτή είναι η πρώτη σου σκηνοθετική δουλειά;
Ολοκληρωτική ναι.
Πως προέκυψε η σκηνοθεσία;
Αυτό είναι κάτι , το οποίο ήθελα πάρα πολύ να κάνω καθώς και από μια άποψη ούτως ή άλλως μπορεί να πει κανείς ότι ο ηθοποιός σκηνοθετεί τον εαυτό του με κάποιον τρόπο . Ειδικά στο θέατρο. Από κει και πέρα εμένα με ενδιέφερε πάρα πολύ το να φέρω την συνολική ευθύνη ενός αποτελέσματος, επιλέγοντας φυσικά τους κατάλληλους συνεργάτες. Κάτι το οποίο φυσικά είναι και απείρως πιο δύσκολο αλλά σε επίπεδο δημιουργίας είναι κάτι πολύ πιο ολοκληρωμένο.
Σου είχε γεννηθεί η ανάγκη ήδη από την σχολή;
Σίγουρα μπαίνοντας σε μια εκπαιδευτική διαδικασία , όπως αυτή στην δραματική σχολή, βλέπεις καθαρά πρακτικά πως λειτουργούν τα πράγματα και σαφώς ανοίγει το μυαλό σου και σαφώς θέλεις να δοκιμάσεις και άλλα πράγματα. Αν και κάπου πρέπει να θες κιόλας να φέρεις την συνολική ευθύνη μιας παράστασης.
Γιατί επέλεξες τον Άμλετ στην πρώτη σου σκηνοθετική δουλειά;
Πιστεύω ότι είναι ένα από τα καλύτερα έργα που έχουν γραφτεί ποτέ. Είναι ένα έργο που αγαπώ πολύ και είναι νομίζω ένα έργο και ένας ρόλος που κάθε ηθοποιός επιθυμεί να παίξει. Από κει και ύστερα ο χαρακτήρας του Άμλετ είναι τρομερά σύγχρονος.
Τι είναι αυτό που βρίσκεις γοητευτικό στον τραγικό αυτό ήρωα του Σαίξπηρ;
Καταρχήν το γεγονός και μόνο ότι είναι τόσο καταραμένος και όπως λέει και ο ίδιος « έχει γεννηθεί για να στερεώσει όλο τον κόσμο» είναι από μόνο του ένα πολύ γοητευτικό στοιχείο. Όπως και όλοι οι μεγάλοι ήρωες του παγκόσμιου δραματολογίου. Από κει και ύστερα το συγκεκριμένο πρόσωπο βλέπει τον κόσμο γύρω του να καταρρέει και αισθάνεται πραγματικά ότι αυτός πρέπει να κάνει κάτι για να αλλάξει τα πράγματα. Μπαίνοντας όμως σε αυτή την διαδικασία συνειδητοποιεί ότι τελικά τα πράγματα έτσι είναι και δεν αλλάζουν. Συνειδητοποιεί δηλαδή αυτό που είναι ακόμα χειρότερο. Ότι υπάρχει μια νομοτέλεια σε σχέση με την περιρρέουσα κατάσταση.
Ίσως είναι και η ίδια νομοτέλεια που του προκαλεί τελικά την σύγχυση και την αμφιβολία και συνεπώς την τραγικότητα;
Ό Άμλετ είναι εξάλλου και ένας διανοούμενος της εποχής του. Δεν είναι από τους πιο λαϊκούς χαρακτήρες του Σαίξπηρ. Κουβαλάει επομένως και όλο αυτό το σύμπλεγμα της αποχής από την δράση, με την έννοια ότι ξέρει ότι τα πράγματα είναι στημένα, ότι η εξουσία είναι σάπια και ότι ο κόσμος είναι έτσι, όπως είναι. Απλά επειδή λόγω του φαντάσματος εξαναγκάζεται να κάνει κάτι για αυτό, τότε έρχεται αντιμέτωπος και ο ίδιος με τις απόψεις και τα ερωτήματα του για τον κόσμο.
Τελικά όλοι κρύβουμε έναν Άμλετ μέσα μας.
Ναι πιστεύω ότι σίγουρα υπάρχουν αντιστοιχίες και σε μας σήμερα , στο πως είμαστε εγκλωβισμένοι σε μια ζωή , σε μια δουλειά, σε ένα σύστημα, το οποίο εννοείται ότι μπάζει από παντού και αρχίσει από πολλές πλευρές να καταρρέει και να εκδηλώνει τα προβλήματα του. Βλέπεις εξάλλου και τον κόσμο, ο οποίος είναι μουδιασμένος μέσα σε όλο αυτό το πράγμα. Ξέρει μεν ότι κάτι πρέπει να γίνει, ότι κάτι δεν πάει καλά αλλά από την άλλη δεν βλέπει και μια ανάλογη κίνηση προς μια δράση που θα βελτιώσει, τα ανορθώσει ή θα αποκαταστήσει τα πράγματα.
Άρα είμαστε καταδικασμένοι και εμείς να δώσουμε την μάχη ή να μην την δώσουμε καν;
Δεν ξέρω. Νομίζω πάντως ότι η χειρότερη καταδίκη είναι να μένεις στο ερώτημα αν πρέπει να δώσεις μια μάχη ή όχι.
Νομίζω ότι ακριβώς σε αυτό το χρονικό σημείωμα συναντά η παράσταση και την ελληνική κοινωνία.
Όντως. Όσο κι αν δεν θέλεις να μιλάς άλλο για αυτό που συμβαίνει σήμερα, μέσα σε όλους όσους μιλάνε γι’ αυτό όντως δένει εκπληκτικά με ότι γίνεται γύρω μας.
Στην παράσταση επιχειρείς έναν επαναπροσδιορισμό του χώρου και του χρόνου. Τι θες να δηλώσεις με αυτό;
Όλη η υπόθεση του έργου εκτυλίσσεται καταρχάς σε ένα βράδυ, σε μια αίθουσα στην οποία τελείται το γαμήλιο πάρτι του βασιλιά και της βασίλισσας. Όλα τα πρόσωπα του έργου δεν φεύγουν ποτέ στην ουσία από τον χώρο, όπου γίνεται αυτή η εκδήλωση. Από την άποψη του χρόνου , νομίζω ότι και ο ίδιος ο Σαίξπηρ αυτοακυρώνει τον εαυτό του σε αυτό το θέμα, με την έννοια ότι πολλές φορές βλέπουμε μια σκηνή και έπειτα κάποια άλλη που χρονικά έχει προηγηθεί, όπως και ως προς το χρόνο συμβαίνει συχνά στα έργα του να μας μεταφέρει σε μια χώρα και στην επόμενη σκηνή σε κάποια άλλη. Οπότε στην ουσία και ο ίδιος παίζει πάρα πολύ με τα στοιχεία του χώρου και του χρόνου, σε σημείο που κανείς μπορεί να υποθέσει ότι δεν τον ενδιαφέρει τόσο η γραμμικότητα της αφήγησης. Παραπέμπει δηλαδή σε μια πιο κινηματογραφική άποψη του χωροχρόνου παρά στην Αριστοτελική έννοια της ενότητας του χώρου και του χρόνου. Στην δική μας παράσταση η έννοια δράση πυκνώνεται μέσα στο χρονικό πλαίσιο της μιας μέρας και με αυτό τον τρόπο ισχυροποιείται περισσότερο. Επίσης στην εποχή μας, που οι πληροφορίες ρέουν με τόσο γρήγορους ρυθμούς, θεωρώ ότι είναι πιο εύληπτοι αυτοί οι ρυθμοί και επιτείνουν την εντύπωση ότι τα πράγματα διαλύονται και πρέπει κάποιος να κάνει κάτι τώρα. Όσο μικραίνουν τα χρονικά περιθώρια τόσο κορυφώνεται η ένταση.
Ποιο είναι το καλλιτεχνικό σου όραμα για την Helter Skelter;
Αυτό που με ενδιαφέρει κατά κύριο λόγο είναι η μετακύλιση και άλλων κλασικών έργων στο σήμερα.
Δίπλα από την λέξη «αμφισβητώ» τι θα συμπλήρωνες;
Εμένα και τα πάντα. Όλους και όλα.
«Άμλετ, ο Πρίγκηπας της Δανίας», του William Shakespeare
Συντελεστές: Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς.
Διασκευή – Σκηνοθεσία: Θάνος Παπακωνσταντίνου.
Δραματουργία: Τζωρτζίνα Κακουδάκη
Παίζουν: Γιώργος Γεραρής, Τάσος Δαρδαγάνης, Ορέστης Εσπερινός, Μαρία Κορωνιώτη, Αλέξανδρος Λυκούρας, Ελένη Μολέσκη, Μάριος Παναγιώτου, Θάνος Παπακωνσταντίνου, Ελίνα Ρίζου, Σπύρος Τσίκνας
Σκηνικά – Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα
Κίνηση: Πατρίσια Απέργη
Ηχοτοπίο: Αντώνης Μόρας
Φωνητική Αγωγή – Φωνητικά Σύνολα: Henri Kergomard
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Κατασκευές: Βασίλης Γεροδήμος
Κατασκευή γλυπτού νεκροκεφαλής: Περικλής Πραβήτας
Βοηθοί Σκηνοθέτη: Ελένη Μολέσκη, Ειρήνη Ασημακοπούλου
Βοηθός Χορογράφου: Δήμητρα Μητροπούλου
Βοηθός Σκηνογράφου: Δάφνη Γιαννουλάτου
Σχεδιασμός Έντυπου Υλικού και Γραφιστικών Εφαρμογών: Κωστας Χαïδαλής (brittle.gr)
Φωτογραφίες: Βάλια Πιλάφα
Aπό 18/3 ως 16/4 κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο
Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης – Black Box
Πειραιώς 206
Ώρα έναρξης: 21.15
Εισιτήρια: 10, 15 €
Τηλ. 210-3418550
www.mcf.gr
