"ΑΠΟ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΦΩΣ"
Ο γυάλινος κόσμος του Τενεσί Ουίλιαμς είναι ένας κόσμος που παραπαίει ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι. Ξεχασμένος, λες, κάτω από την σκόνη του χρόνου μοιάζει να ξυπνά αργά, μέσα σε πτυχές του μυαλού και της καρδιάς. Υπαρκτός και ανύπαρκτος ταυτόχρονα, όπως οι στιγμές, όπως οι αναμνήσεις μας, όπως και το ίδιο το θέατρο, που δεν είναι τίποτε άλλο από μια στιγμή, μαγική. Μια παραίσθηση που λίγοι άνθρωποι καταφέρνουν να κάνουν για λίγο αληθινή. Μέσα από το χρόνο και την φαντασία λοιπόν, μέσα από ανθρώπους και σκιές ο Γιώργος Νανούρης κατάφερε και μας ταξίδεψε χθες στον πιο φωτεινό "Γυάλινο Κόσμο", μεταφέροντας στην σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, το κλασικό έργο του Αμερικανού συγγραφέα, σε μια εποχή που και σήμερα όπως και τότε η ανθρωπότητα επιμένει και περιμένει να ξημερώσει μια καινούρια, καλύτερη μέρα για τον καθένα μας ξεχωριστά και για όλους μαζί!
Η πιο λαμπερή πρεμιέρα το Εθνικού δεν ήταν. Αφού τα φλας δεν άστραψαν. Οι θεατές δεν κατέκλισαν την αίθουσα. Τα καθίσματα του θεάτρου παρέμειναν άδεια και το χειροκρότημα στο τέλος ήταν βουβό. Ήταν όμως σίγουρα η πιο φωτεινή. Λουσμένη από ένα φως παράξενο, που δεν φώτιζε πρόσωπα, φώτιζε όμως την ουσία του θεάτρου και την αλήθεια της ψυχής. Το θέατρο αν και απόν, με την παραδοσιακή του έννοια, ήταν παρόν και ζωντανό όσο ποτέ. Εκεί μέσα στη μοναξιά του. Εκεί που γεννιέται, Εκεί που ζει πριν έρθει να μας συναντήσει ή πριν πάμε εμείς να το συναντήσουμε. Αυτή η αλήθεια του θεάτρου ταξίδεψε και χθες σε 5000 θεατές που παρακολούθησαν από τις οθόνες τους την αριστουργηματική παράσταση του Γιώργου Νανούρη, με την Άννα Μάσχα (Αμάντα Ουίνγκφιλντ), τον Κωνσταντίνο Μπιμπή (Τομ Ουίνγκφιλντ), τη Λένα Παπαληγούρα (Λώρα Ουίνγκφιλντ), και τον Αναστάση Ροϊλό (Τζιμ Οκόνορ).
Πως γίνεται λοιπόν μια παράσταση μέσα σε συνθήκες κοινωνικής απόστασης; Πως έρχονται κοντά τόσοι άνθρωποι χωρίς να συναντηθούν ποτέ; Την απάντηση ίσως να την δίνει ο ίδιος ο συγγραφέας μέσα από τα λόγια του Τομ: "Δεν πήγα στο φεγγάρι. Πήγα πολύ πιο μακριά. Γιατί η πιο μακρινή απόσταση ανάμεσα σε δυο τόπους είναι ο χρόνος". Μέσα από αυτόν οι άνθρωποι χάνονται και μέσα από αυτόν οι άνθρωποι συναντιούνται ξανά, σε κάθε τόπο και σε κάθε εποχή. Στο λαβύρινθο του μυαλού και στις χαραμάδες της ψυχής, πρόσωπα και σκιές γίνονται ένα, έρχονται κοντά και εξαφανίζονται, όπως ήρθαν από το πουθενά. Σε μια από τις πιο αληθινές στιγμές και ερμηνείες ο Κωνσταντίνος Μπιμπής δεν υποδύεται απλώς τον Τομ, γίνεται ο Τομ, σε ότι θα μπορούσε να αποτελεί στιγμιότυπο ζωής, πολλών μα πάρα πολλών ανθρώπων. Αν και πιστεύουμε ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο με κατά βάση στόφα κωμικού ηθοποιού, αποδεικνύει περίτρανα για άλλη μια φορά, ότι για να κάνεις τους ανθρώπους να γελάσουν πρέπει πρώτα να μπορείς να τους κάνεις να κλάψουν και αυτό το καταφέρνει μοναδικά σε αυτή την περίπτωση, σχεδόν και μόνο με το βλέμμα του. Ένα εξαιρετικό ταλέντο!
Με λίγα υλικά αλλά πολλή αγάπη, ευαισθησία και κατανόηση, ο Γιώργος Νανούρης στήνει τα πρόσωπα του έργου σε μια θεατρική συνθήκη που ουσιαστικά δεν έχει εποχή, όπως και το ίδιο το έργο, αναδεικνύοντας την κλασσική, σύγχρονη και διαχρονική του αξία κυρίως μέσα από την καθαρή του ανάγνωση που ανατέμνει την ανθρώπινη ψυχή με όλα της τα πάθη και τα λάθη, τα σκοτάδια και το φως, τα ελαττώματα και τα προτερήματα.
Σαν να επιστρέφουν μετά από πολύ καιρό σε ένα σπίτι κλειστό, σκονισμένο και εγκαταλειμμένο, οι χαρακτήρες παίρνουν σιγά σιγά τη θέση τους γύρω από τα άδεια έπιπλα. Όσα είπαν και όσα έζησαν εκεί, ηχούν και πάλι στο μυαλό του κεντρικού ήρωα, του Τομ, καθώς έρχονται από μια εποχή πολύ παλιά σε ένα σύμπαν τελείως διαφορετικό, που γεννήθηκε πάνω στα συντρίμμια ενός γυάλινου κόσμου. Όπως ο κόσμος του Τσέχωφ στο Βυσσινόκηπο, έτσι και ο Γυάλινος Κόσμος του Γουίλιαμς, σπαράσσονται από την έντονη ανάγκη για αλλαγή, εσωτερική, ατομική, συλλογική. Και όπως συμβαίνει συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις το πρόβλημα γεννά και την ίδια του τη λύση. Η απόσταση, κοινωνική και συμβολική μετουσιώνεται τελικά σε μια γέφυρα επικοινωνίας με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Μέσα στο σκοτάδι της μνήμης, άνθρωποι και γεγονότα, φωτίζονται πιο καθαρά και αποκτούν την πραγματική τους σημασία και θέση στο νου, στην καρδιά και στη ζωή. Οι φωνές χαμηλώνουν, ο θυμός καταλαγιάζει, τα δάκρυα παγώνουν και οι άνθρωποι που μπορεί να μην υπάρχουν πια ή να βρίσκονται πλέον πολύ μακριά ο ένας από τον άλλον, συναντιούνται ξανά, μέσα από το πρίσμα της κατανόησης και της συμπάθειας για όσα πέρασαν, για όσα τους άγγιξαν και για όσα τους χώρισαν.
Από τις πιο συγκινητικές στιγμές της παράστασης, η στιγμή συνάντησης με την μοναξιά της μητέρας, πρώην καλλονής του Νότου Αμάντας Ουίνγκφιλντ, την οποία υποδύεται η Άννα Μάσχα. Ένα πλάσμα που κυρίως μας συστήνεται ως καταπιεστική, μητριαρχική φιγούρα, γεμάτη μόνο από προσδοκίες για τα δυο της παιδιά, τον Τομ και τη Λώρα, για να τη δούμε στο τέλος, μέσα από το φως της απόστασης ως έναν βαθιά πληγωμένο άνθρωπο, που για πολλά χρόνια προσπαθεί να μείνει ή να δείχνει δυνατή για τα δυο της παιδιά. Μέσα από μια στιβαρή και καθαρή ερμηνεία, φωτίζει ταυτόχρονα τη δεσποτική και την ανθρώπινη πλευρά της Αμάντας, αφήνοντας μας στο τέλος, μόνο με κατανόηση και ίσως λίγη νοσταλγία για αυτή.
Τι να πούμε για την σιωπηλή, ώριμη ερμηνεία της Λένας Παπαληγούρα, που στην παράσταση αυτή μας δίνει μια Λώρα πραγματικά θρυμματισμένη, όσο και ο κόσμος της. Ένα πλάσμα που αν δεν το έχεις κατανοήσει βαθιά και δεν το έχεις αγαπήσει για την διαφορετικότητα του και για την ξεχωριστή του ομορφιά, δεν μπορείς να το αναπαραστήσεις τόσο ανάγλυφα, τόσο καθαρά, τόσο ανθρώπινα και τόσο αληθινά στη σκηνή και να χαρίσεις λίγο από το πολύ φως που κρύβει μέσα του στους θεατές. Ηθοποιός που μιλά λίγο για τον εαυτό της και πολύ μόνο μέσα από τους ρόλους της και την πορεία της στο θέατρο, η Λένα Παπαληγούρα που συνεργάζεται για δεύτερη φορά με τον Γιώργο Νανούρη (μετά την Κατερίνα και όπως αποκάλυψε η ίδια πρόκειται να συνεργαστεί και για τρίτη φορά την Ιφιγένεια εν Ταύροις το καλοκαίρι) μας έδωσε για άλλη μια φορά μια βαθιά ξεχωριστή και συγκλονιστική κυριολεκτικά ερμηνεία.
Ο Αναστάσιος Ροϊλός που σε μεγάλο μέρος του κοινού είναι ήδη γνωστός από την τηλεοπτική του εμφάνιση στις Άγριες Μέλισσες ως Νικηφόρος, μας συστήνεται θεατρικά σε αυτή την παράσταση ως Τζιμ Οκόνορ, υποδυόμενος τον φίλο του Τομ από την δουλειά του στην αποθήκη υποδηματοποιίας, που έρχεται ως επισκέπτης στο μικρό διαμέρισμα των Ουίνγκφιλντ στο Σαιντ Λούις, όπου τον έχουν προσκαλέσει για φαγητό. Ο Τζιμ- ο άνθρωπος που ραγίσει τον γυάλινο κόσμο της Λώρας με όσα καλά μα και κακά θα επιφέρει αυτό- είναι το τέταρτο πρόσωπο του έργου, που ενσαρκώνει ταυτόχρονα την ελπίδα και την ματαίωση της, σε μια ερμηνεία τόσο ρεαλιστική, αφού ρεαλιστικός είναι και ο κόσμος από τον οποίο προέρχεται και στον οποίο στοχεύει και ο ίδιος στην παράσταση, όσο και συναισθηματική, τρυφερή και ανθρώπινη και ειλικρινή που συμπληρώνει τη χημεία των άλλων ηθοποιών και συμβάλλει στο τελικό, άρτιο καλλιτεχνικά αποτέλεσμα.
Λίγο πριν η Λώρα σβήσει τα κεριά της και καθένας από μας βυθιστεί και πάλι στην μοναξιά του δικού του κόσμου, τα ερωτήματα που θέτει το έργο γύρω από τα πρόσωπα και τις καταστάσεις, συνεχίζουν να είναι πολλά και ίσως, κάποια από αυτά, αναπάντητα. Το κεντρικό συμπέρασμα όμως δεν παύει να παραμένει το ίδιο. Παρά τις αστραπές και τα σκοτάδια που δεν έχουν πάψει να καταδιώκουν τον κόσμο από την εποχή του Ουίλιαμς μέχρι και σήμερα, ο Γυάλινος κόσμος του συνεχίζει να λάμπει, πιο φωτεινός από ποτέ με την ελπίδα την επόμενη φορά να ξανασυναντήσει το κοινό του στην αίθουσα του θεάτρου!
Κείμενο
Ραμαντάνη Δέσποινα
O Γυάλινος Κόσμος του Τενεσί
Ουίλιαμς
Live
streaming ζωντανά από τη Σκηνή «Νίκος
Κούρκουλος» του Εθνικού Θεάτρου
23
Ιανουαρίου, στις 20:30
Η
δεύτερη φετινή παραγωγή του Εθνικού
Θεάτρου στη Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος»
είναι το αριστουργηματικό έργο του
Τενεσί Ουίλιαμς, O Γυάλινος Κόσμος,
σε σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη. Ο
Γυάλινος Κόσμος –ίσως το
αντιπροσωπευτικότερο έργο του συγγραφέα
που με τη δραματουργία του σημάδεψε τη
μεταπολεμική Αμερική–, γράφτηκε το
1944. Πρόκειται για έργο ποιητικής πνοής
και βαθιάς ανθρώπινης ευαισθησίας, όπου
ο κόσμος της σκληρής πραγματικότητας
συμπλέκεται με την εύθραστη ομορφιά
της φαντασίας και του ονείρου.
Υπόθεση
Ο Τομ Ουίνγκφιλντ, μέσα από τις αναμνήσεις
του, παρουσιάζει στη σκηνή επεισόδια
της οικογενειακής ζωής του στο μικρό
διαμέρισμα του Σαίντ Λούις της Ύφεσης.
Η πληκτική δουλειά στην αποθήκη
υποδηματοποιίας συνθλίβει τα μελλοντικά
του όνειρα για μια ζωή αφιερωμένη στην
ποιητική δημιουργία. Στον αντίποδα, η
αδελφή του Λόρα αντιμετωπίζει τις
δυσκολίες της ζωής βρίσκοντας καταφύγιο
σε έναν μικρόκοσμο από παλιούς δίσκους
και γυάλινες μορφές ζώων. Η μητέρα τους
Αμάντα, πρώην καλλονή του Νότου, τρέφει
για τα παιδιά της μεγάλες προσδοκίες
και φαντασιώνεται ένα λαμπρό μέλλον
για τον Τομ και τη Λόρα.
Οι οικογενειακές εντάσεις στο μικρό
διαμέρισμα του Σαιντ Λούις εκτυλίσσονται
πάντα κάτω από άγρυπνο βλέμμα της
κυριαρχικής Αμάντας. Η επίσκεψη του
Τζίμ, συναδέλφου του Τομ, θα ταράξει τις
οικογενειακές ισορροπίες και θα αλλάξει
τον ρου της ζωής των Ουίνγκφιλντ.
Σημείωμα
σκηνοθέτη
Ένα
χρόνο σχεδόν τώρα, η ζωή μας έδειξε πόσο
εύκολα μπορούν να ανατραπούν όλα.
Να
ραγίσουν, ακόμα και να σπάσουν - σαν να
είναι φτιαγμένα από γυαλί.
Πώς
ανεβάζεις λοιπόν αυτό το τεράστιο έργο
μέσα στη δίνη των γεγονότων που μαστίζουν
όλο τον πλανήτη;
Πώς φτιάχνεις
μια παράσταση φορώντας μάσκες στην
πρόβα, και σε ενάμιση μέτρο απόσταση;
Πώς
φτιάχνεις μια σκηνή χορού στην οποία
δεν επιτρέπεται να πλησιάσουν κοντά οι
ηθοποιοί;
Πώς κάνεις το αντίστοιχο
με μια σκηνή ενός φιλιού;
Οι ήρωες
του έργου όμως, αυτό δεν προσπαθούν και
εκείνοι; Να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον·
κυριολεκτικά και μεταφορικά. Να έρθουν
απεγνωσμένα κοντά. Μήπως τελικά η ίδια δυσκολία
της συνθήκης είναι ταυτόχρονα και η
απάντηση στα τόσα ερωτήματα; Μήπως ο
καθένας μας δεν ζει πια κλεισμένος στον
δικό του «γυάλινο» κόσμο, όπως ακριβώς
και οι πρωταγωνιστές της ιστορίας; Δεν
θα πω πολλά. Ελπίζω όσα θέλω να πω να
βγουν από την παράσταση.Θα ήθελα μόνο
να σημειώσω το εξής: Είμαι σίγουρος ότι
κάθε θεατής θα βρει έστω μια στιγμή του
έργου, που θα του θυμίσει έστω μια στιγμή
απ τη δική του ζωή.
Γιώργος Νανούρης
Tαυτότητα
παράστασης
Μετάφραση:
Στέλιος Βαφέας
Σκηνοθεσία-Φωτισμοί:
Γιώργος Νανούρης
Σκηνικά:
Μαίρη Τσαγκάρη
Κοστούμια:
Deux Hommes
Μουσική:
Θοδωρής Οικονόμου
Βοηθός ενδυματολόγων: Δέσποινα Ιγνάτογλου
Διανομή
(αλφαβητικά)
Άννα
Μάσχα: η μητέρα Αμάντα Ουίνγκφιλντ
Κωνσταντίνος
Μπιμπής: ο γιος Τομ Ουίνγκφιλντ
Λένα
Παπαληγούρα: η κόρη, Λώρα Ουίνγκφιλντ
Αναστάσης
Ροϊλός: ο επισκέπτης, Τζιμ Οκόνορ
Η
απευθείας μετάδοση θα είναι διαθέσιμη
στη σελίδα livestream.n-t.gr
με αγορά ηλεκτρονικού εισιτηρίου
(κωδικού πρόσβασης).
Τιμή εισιτηρίου:
8€
Ώρα έναρξης: 20:30
Φωτογράφος
παράστασης: Μαριλένα Βαϊνανίδη
