Το
αριστούργημα του σπουδαιότερου ολλανδού συγγραφέα της νεότερης γενιάς Άρνον Γκρούνμπεργκ «Τίρζα», θα σκηνοθετήσει για το θέατρο ο
Κώστας Φιλίππογλου (Χάρτινα Λουλούδια, Historia de
un amor
ή
τα Μυρμήγκια) στην πρώτη του συνεργασία με τον Στέλιο Μάινα και την Άννα Μάσχα. Μαζί τους οι Γιωργής Τσαμπουράκης, Ηλιάνα Μαυρομάτη, Τάσος;
Δημητρόπουλος, Ίριδα Μάρα.
Ο
Γέργκεν Χόφμέιστερ είναι ένας άνθρωπος φιλήσυχος και διακριτικός, ένας άνθρωπος
που από ευγένεια δεν κάνει ερωτήσεις. Έχει δύο κόρες και εργάζεται ως
επιμελητής σε γνωστό εκδοτικό οίκο. Προσπαθεί να ζει ήρεμα, γιατί θεωρεί ότι η ησυχία
είναι ευχάριστη για όλους. Πιστεύει ότι ο καθένας μπορεί να αγγίξει την ευτυχία,
φτάνει όλοι να συνεργαστούν λιγάκι. Δε θέλει τίποτα από τη ζωή του, δεν έχει
ιδέες, δεν έχει προσδοκίες, του φτάνει που είναι πατέρας.Η ελευθερία στα μάτια
του, είναι κάτι το τρομακτικό, κάτι που οδηγεί στον εκτραχηλισμό. Κι ο
εκτραχηλισμός οδηγεί στην καταστροφή. Αγαπά
τις κόρες του χωρίς εξάρσεις. Δεν τον νοιάζει που η σύζυγός του τον εγκατέλειψε
για να ζήσει με τον νεανικό της έρωτα, καθώς θεωρεί ότι δεν τους παράτησε, αλλά
ασχολήθηκε με την προσωπική της αυτοεκπλήρωση. Δεν
τον νοιάζει που εν μια νυκτί έχασε την περιουσία του. Αρκεί που έχει κοντά του
τη βασίλισσα του ήλιου του, τη μικρή του κόρη Τίρζα. Μια
μέρα όμως όλα ανατρέπονται.
Η
σύζυγος επιστρέφει και ο καινούριος φίλος της μικρής του Τίρζα μοιάζει σαν δυο
σταγόνες νερό με τον Μωχάμετ Άτα, τον τρομοκράτη που έριξε τους δίδυμους
πύργους. Η Τίρζα είναι πολύ ερωτευμένη. Ο πατέρας της δεν την καταλαβαίνει,
έχει καταργήσει τον έρωτα από μικρός, θεωρεί ότι ο φίλος της τη χρησιμοποιεί,
αλλά την Τίρζα δεν τη νοιάζει, θεωρεί την αγάπη αμοιβαία χρήση, με σεβασμό. Όταν
η Τίρζα ανακοινώνει ότι φεύγει διακοπές στην Αφρική με τον μουσουλμάνο φίλο της,
ο πατέρας αναστατώνεται. Όλα ξαφνικά αρχίζουν να πονάνε. Αργά
αλλά σταθερά το σύμπαν του Χόμφέιστερ αποδομείται, ο ίδιος αποδομείται, με
τραγικά αποτελέσματα. «Το κτήνος» ξυπνάει. Προσφέρεται
να τους μεταφέρει στο αεροδρόμιο και από εκείνη την στιγμή η μνήμη του χάνεται.
Γίνεται επιλεκτική. Η
Τίρζα δεν επικοινωνεί ποτέ και αυτός, μέσα στην απόγνωσή του, αποφασίζει να
πάει στην Αφρική να τη βρει. Αυτό
το ταξίδι στην Αφρική είναι μια επιστροφή στις ανθρώπινες ρίζες, ένα ταξίδι αυτογνωσίας.
Σιγά-σιγά το παζλ ολοκληρώνεται, οι μνήμες επανέρχονται, τα φαντάσματα του
παρελθόντος ξυπνούν.
"Ο
ήρωας της ιστορίας μας, ο κύριος Χοφμέιστερ, ένας μέσος Ευρωπαίος διαπράττει
την υπέρτατη ύβρη. Αλλά την ξεχνάει. Ο εγκέφαλός του τον προστατεύει χαρίζοντάς
του μια σωτήρια αμνησία. Ξεχνάει τι έχει κάνει. Όμως πρέπει να έρθει η κάθαρση,
πρέπει να θυμηθεί και να αντιμετωπίσει τον εαυτό του και τις πράξεις του. Το
ταξίδι στη «μητέρα» Αφρική, στον τόπο που γεννήθηκε το ανθρώπινο είδος, το
ταξίδι λοιπόν πίσω στην «πατρίδα», θα τον οδηγήσει στην αυτογνωσία και το
τραγικό του πεπρωμένο. Ενώ
φαινομενικά παρακολουθούμε την ιστορία μιας μέσης Ευρωπαϊκής οικογένειας,
διαπιστώνουμε ότι μιλάει για εμάς ή καλύτερα προσεγγίζει αλληγορικά τους
πόθους, τα πάθη, τα αδιέξοδα και τα εγκλήματα που διαπράττει ολόκληρη η λευκή
φυλή. Θα
δούμε τα πάθη των ηρώων, τις «διατροφικές τους διαταραχές». Τη βουλιμία τους,
την απληστία, την ανορεξία. Θα δούμε ακόμα τον ρατσισμό, το μίσος για τους
αλλόθρησκους καλυμμένα από την επίφαση της ανοχής. Θα δούμε την εκμετάλλευση
του ανθρώπου από άνθρωπο, της κόρης από τον πατέρα και αντίστροφα, της συζύγου
από τον σύζυγο και αντίστροφα, του νέγρου από τον λευκό (και όχι αντίστροφα)
και θα αναγνωρίσουμε τους εαυτούς μας.
Στην
παράστασή μας το παρελθόν και το παρόν μπλέκονται σε μία ενιαία αφήγηση. Οι
εικόνες και οι μνήμες που παράγουν οι συνάψεις του εγκεφάλου του ήρωα,
αναπαριστώνται άμεσα επί σκηνής, με ένα εντελώς σωματικό τρόπο. Όλοι
οι ηθοποιοί βρίσκονται συνέχεια στη σκηνή και παίζουν, αποτελώντας ένα σύγχρονο
τραγικό χορό. Τη στιγμή της δράσης σωματοποιούν τα συναισθήματά του, τις
ανάγκες του, τα τοπία που τον ταξιδεύει το μυαλό του και ενσαρκώνουν τους
χαρακτήρες που συναναστρέφεται. Η
ιστορία της οικογένειας Χοφμέιστερ, είναι η καταστροφή της οικογένειας
Χοφμέιστερ. Η ιστορία του ανθρώπινου είδους είναι η τάση του για
αυτοκαταστροφή", γράφει στο σημείωμα του ο σκηνοθέτης Κώστας Φιλίππογλου.
Μια
αλληγορική ιστορία για τα εγκλήματα του σύγχρονου Δυτικοευρωπαίου απέναντι
στους συνανθρώπους του, τους απογόνους του και τους αδύναμους ανθρώπους του
τρίτου κόσμου, δοσμένα με χιούμορ αλλά και απόγνωση σε ένα συγκλονιστικό έργο.
Ενας ήρωας που δεν μπορείς παρά να λατρέψεις, να πονέσεις και να γελάσεις με
τις γκάφες, την αφέλεια αλλά και το πάθος του. Ένας ήρωας που φτάνει στα άκρα
σε μια στιγμή και δεν μπορείς παρά να τον θεωρήσεις έναν ήρωα με σκοτεινές
πτυχές στα όρια της κλασσικής τραγωδίας.
Άρνον Γκρούνμπεργκ
Ο
Άρνον Γκρούνμπεργκ γεννήθηκε το 1971. Εμφανίστηκε στα ολλανδικά γράμματα σε
ηλικία 23 ετών με το μυθιστόρημα «Μπλε Δευτέρες», στο οποίο περιγράφει με πολύ
χιούμορ τον κόσμο της πορνείας. Ακολούθησαν άλλα τέσσερα μυθιστορήματα (με γνωστότερο
το «O Εβραίος Μεσσίας» το 2004) τα οποία γνώρισαν την αποδοχή κοινού και
κριτικής. Το 2006 δημοσίευσε την «Τίρζα» κερδίζοντας τα δύο σπουδαιότερα
λογοτεχνικά βραβεία των Κάτω Χωρών, το ολλανδικό Λογοτεχνικό Βραβείο και το
φλαμανδικό «Χρυσή Κουκουβάγια». Το 2000, με το ψευδώνυμο Μάρεκ βαν ντερ Γιαχτ,
δημοσίευσε το μυθιστόρημα «Η ιστορία της φαλάκρας μου» (μτφρ. Ινώ βαν
Ντάικ-Μπαλτά, Eκδ. Καστανιώτη 2004), που γνώρισε επίσης μεγάλη επιτυχία.
Τα
τελευταία χρόνια ζει στη Νέα Υόρκη και εναλλάσσει τη συγγραφική του δουλειά με
μεγάλα ρεπορτάζ που κάνει σε διάφορες χώρες του κόσμου. Θεωρείται ο
σπουδαιότερος Ολλανδός συγγραφέας της νεότερης γενιάς.
Μετάφραση: Ινώ Βαν Ντάικ – Μπαλτά
Σκηνοθεσία: Κώστας Φιλίππογλου
Καλλιτεχνική συνεργασία: Φρόσω Κορρού
Σκηνικά – κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ
Μουσική: Lost
Bodies
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Βοηθός σκηνοθέτη: Μάρα Δαρμουσλή
Παίζουν
Στέλιος
Μάινας, Άννα Μάσχα, Γιωργής Τσαμπουράκης, Ηλιάνα Μαυρομάτη,
Τάσος
Δημητρόπουλος, Ίριδα Μάρα
