Θείος Βάνιας : Από Τρία Πρόσωπα σε Τρίτο Πρόσωπο...
Άνθρωποι που παλεύουν ενάντια στην λήθη, στην φθορά, στην μοναξιά και στην ρουτίνα μιας ζωής απελπιστικά κενής, βιώνοντας ο καθένας με το δικό του τρόπο την ματαίωση των πόθων, των ελπίδων και των ονείρων του, οι ήρωες του "Θείου Βάνια" του Τσέχωφ σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζά και Έκτορα Λυγίζου, που συνεχίζεται στο Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, φορούν κοστούμι και γραβάτα, κρατούν στο χέρι τους ένα ποτήρι μπύρα αντί για βότκα ή τσάι και μιλούν μέσα από από τρία πρόσωπα (Θύμιος Κούκιος, Έκτορας Λυγίζος, Έλίνα Ρίζου) σε τρίτο πρόσωπο, ακροβατώντας πάνω σε μια αφηγηματικά γνώριμη φόρμα, που βάζει στο επίκεντρο το λόγο του Ρώσου συγγραφέα, αναδεικνύοντας τον πανανθρώπινο και διαχρονικό χαρακτήρα του χωρίς να τον εγκλωβίζει σε μονοδιάστατες ερμηνείες.
Πως αποφασίσατε να σκηνοθετήσετε από κοινού το έργο με τον Έκτορα Λυγίζο;
Είναι ένα έργο που αρέσει πολύ και στους δυο. Κυρίως γιατί αυτό που ενώνει και τα εννέα πρόσωπα του έργου είναι η απόφαση τους να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να διεκδικήσουν αυτό που θεωρούν ότι δεν τους έχει δοθεί τόσα χρόνια στην ζωή τους. Με αφορμή αυτό και επειδή έτσι κι αλλιώς μας ενδιαφέρει και εμένα και τον Έκτορα σαν τρόπος σκηνικής σύνθεσης η αφήγηση, θελήσαμε να δούμε πως αυτό το θέμα θα μπορούσε να εκφραστεί από τρεις αφηγητές και με ποιόν τρόπο η μεταφορά αυτής της ιστορίας επηρεάζει τρία πρόσωπα που δείχνουν να μεταφέρουν τα λόγια διεισδύοντας σιγά σιγά στους ρόλους τους αποδεικνύοντας το πόσο τελικά η θεματική αυτή τους επηρεάζει στην προσπάθεια τους να την μεταφέρουν στο κοινό.
Πάντως η αφήγηση σε τρίτο πρόσωπο είναι ένα στοιχείο που σε ακολουθεί στις παραστάσεις σου.
Πιστεύω ότι ίσως είναι πολύ πιο αντικειμενικό και οικουμενικό να μεταφέρω το λόγο του συγγραφέα με μεγαλύτερη ουδετερότητα που δεν σημαίνει μη-συμμετοχή αλλά αποφυγή των μονοδιάστατων ερμηνειών που ακολουθούν συνήθως τέτοιου είδους κλασικά έργα. Ειδικά στον Ίψεν και στον Τσέχωφ υπάρχουν άπειρες μελέτες για το τι είναι κάθε ρόλος. Όσο πιο πολύ κανείς ξεφεύγει από αυτό , όχι απαραίτητα για να το σπάσεις και να κάνεις κάτι πιο μοντέρνο αλλά πιο πολύ για να το μεταφέρεις έτσι όπως το διαβάζεις, τόσο πιο πολύ το έργο ανοίγει σε περισσότερες ερμηνείες τόσο για μένα ως σκηνοθέτη όσο και για το κοινό.
Νομίζω ότι αυτού του είδους η αφήγηση αναδεικνύει ίσως καλύτερα και την κωμική διάσταση των έργων του Τσέχωφ δικαιώνοντας και την άποψη που τον θέλει να έχει γράψει κωμωδίες και όχι δράματα.
Νομίζω ότι η ίδια η δομή και η αλληλουχία του έργου , αν το διαβάσει κανείς χωρίς να σταθεί μόνο στην μουντή , μελαγχολική ατμόσφαιρα και στην νότα της πλήξης, αλλά και στην νότα αντίδρασης στην πλήξη , προδίδει την κωμική του διάσταση. Θεωρώ ότι είναι μονοδιάστατη μια σκηνοθετική ανάγνωση που θέλει να προτείνει μόνο τον ασφυκτικό χαρακτήρα του έργου , ο οποίος τελικά γίνεται υπερβολικά ασφυκτικός και γι αυτό ίσως και αστείος.
Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο;
Δεν είναι ότι φέτος έπρεπε να το κάνουμε. Νομίζω ότι είναι ένα έργο που όποτε και να ανέβει αποκλείεται να μην έχει αναφορές στο οτιδήποτε.
Τι συμβολίζει για σένα ο "Θείος Βάνιας" σήμερα;
Όλους αυτούς τους ανθρώπους που για πολλά χρόνια στην ζωή τους δεν έχουν καταφέρει να αντιμετωπίσουν πράγματα, συνειδητοποιώντας κάποια στιγμή την ματαιότητα του να προσπαθήσεις να αντιμετωπίσεις όλα αυτά τα πράγματα μαζί κάποια στιγμή της ζωής σου που απλά τίποτα δεν μπορεί πια να αλλάξει. Το ίδιο ισχύει και για μια χώρα, μια οικογένεια, μια παρέα... Από ένα σημείο και μετά είναι αργά να μετανιώσεις και να απαιτήσεις την δικαίωση για όλη σου την ζωή , όταν δεν έχεις καταφέρει να διεκδικήσεις το απλούστερο που θα είχε γλυτώσει από την δυστυχία που βιώνεις.
Άρα δεν φταίει κανένας Σερεμπριάκωφ για ότι μας συμβαίνει...
Όχι βέβαια. Παρόλο που είναι πολύ σκληρό αυτό που συμβαίνει με τον Σερεμπριάκωφ και τον Θείο Βάνιαο, στην Τρίτη Πράξη. Στ' αλήθεια δεν είναι αυτό το πρόβλημα του Βάνια αλλά η αποδοχή κάποιων καταστάσεων ελπίζοντας ότι αυτό θα αναγνωριστεί.
"Θα ζήσουμε...." αν και "θα δεχτούμε μια μακρά σειρά από δοκιμασίες" φαίνεται να λέει η Σόνια στο "Θείο Βάνια", περιγράφοντας με θλίψη αλλά και αισιοδοξία το μέλλον. Εσύ είσαι αισιόδοξος για όσα θα έρθουν;
Για το άμεσο μέλλον καθόλου. Ωστόσο αν είναι να γίνει μια μεγάλη καταστροφή και λειτουργήσει αυτή αφυπνιστικά , ναι είμαι αισιόδοξος για ότι θα προκύψει από κει και μετά.
Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι θα γίνει κάποια καταστροφή;
Όσα συμβαίνουν γύρω μας. Η εξαθλίωση που ολοένα εντείνεται και δεν μας αφήνει περιθώρια να μιλάμε για πολιτισμό. Και όταν λέω πολιτισμό δεν εννοώ μόνο το θέατρο αλλά τον πολιτισμό σε επίπεδο καθημερινότητας. Πιστεύω ότι θα έρθει κάποια στιγμή που θα γίνει αφόρητη αυτή η κατάσταση και αυτό δεν θα ξεπεραστεί εύκολα.
