Schaubühne Berlin
Ο Τόμας Οστερμάιερ, ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της σύγχρονης ευρωπαϊκής θεατρικής σκηνής, γνωστός για την προτίμησή του και την ιδιαίτερα ανατρεπτική ματιά του πάνω στα κλασικά θεατρικά έργα, επισκέπτεται και φέτος -για πέμπτη φορά- το Φεστιβάλ Αθηνών, με τον θίασο της θρυλικής Schaubühne Berlin. Ο Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν του Χένρικ Ίψεν που παρουσιάζει στο αθηναϊκό κοινό, έχει γνωρίσει τέτοια επιτυχία στην Ευρώπη, που παραμένει στο ρεπερτόριο του θιάσου από το 2008.
Το έργο αυτό είναι το προτελευταίο (1896) που έγραψε ο νορβηγός συγγραφέας Χένρικ Ίψεν. Ο Μπόρκμαν, ένας αποτυχημένος τραπεζίτης που καταχράστηκε εκατομμύρια, μετά τα χρόνια που πέρασε στη φυλακή αποφασίζει να μείνει κλεισμένος στο δωμάτιό του μέχρι το θάνατό του. Η ζωή του ήταν πάντα μία προσπάθεια για την κατάκτηση πλούτου και της εξουσίας, με οποιοδήποτε κόστος: παρότι ερωτευμένος με την Έλλα, παντρεύεται την δίδυμη αδερφή της, Γκούνχιλ, προκειμένου να εκμεταλλευτεί την περιουσία της. Τώρα η Γκούνχιλ τον μισεί και η Έλλα είναι βαριά άρρωστη. Παρά την καταστροφή που έχει προκαλέσει στους άλλους και στον εαυτό του, δεν έχει χορτάσει δόξα και χρήμα. Μέσω του γιου του θέλει να αποκαταστήσει το όνομα των Μπόρκμαν και να ανελιχθεί ξανά στην κοινωνική και οικονομική πυραμίδα. Ο Ίψεν φτιάχνει το πορτραίτο ενός ανθρώπου που είναι τόσο παθιασμένος με την εξουσία και τον πλούτο, που τα τοποθετεί όχι μόνο πάνω από τον νόμο, αλλά και πάνω από την ανθρώπινη αξία.
Thomas Ostermeier και Schaubühne Berlin
«Η παράσταση του Τζόν Γαβριήλ Μπόρκμαν άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στο ευρωπαϊκό θέατρο…μια παράσταση εντυπωσιακής πυκνότητα, κατά την οποία ο Οστερμάγιερ δεν αφήνει το κοινό να πάρει ανάσα». «Ο Ίψεν θα ήταν ενθουσιασμένος!». Οι κριτικές αυτές της Le Monde και της Berliner Zeitung, μετά την πρεμιέρα της παράστασης, είναι μερικοί μόνο από τους πολλούς διθυράμβους που ο Τόμας Οστερμάιερ έχει δεχτεί στην καριέρα του, καθώς θεωρείται ως ένας από τους πρωτοπόρους της σκηνοθεσίας στην Ευρώπη. Έχει ασχοληθεί με πολυάριθμα κλασικά έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου τα οποία σκηνοθετεί με μία ανανεωτική και πολλές φορές ριζοσπαστική ματιά, δημιουργώντας ένα σκηνοθετικό στίγμα που τον έχει καθιερώσει ως έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους σκηνοθέτες. Γεννημένος το 1968 στο Soltau της Σαξονίας, άρχισε να σκηνοθετεί από φοιτητής ακόμα, εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη και ηθοποιός με τον Μάνφρεντ Κάργκε, στη Βαϊμάρη και στο Μπερλίνερ Ανσάμπλ, ενώ αργότερα σκηνοθέτησε και στο Θέατρο του Αμβούργου, στο Βασιλικό Θέατρο του Μονάχου, στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου και στο Μπουργκτεάτερ της Βιέννης. Το 1996-99 διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου Baracke, δεύτερης σκηνής του Deutsches Theatre του Βερολίνου. Το 1999 έγινε μέλος της ομάδας της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του ιστορικού θιάσου Schaubühne. Με την Schaubühne και τους ηθοποιούς της, έχει επισκεφτεί άλλες τέσσερις φορές το Ελληνικό Φεστιβάλ, με τις παραστάσεις Νόρα και Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας (παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Αθηνών) το 2006, και Άμλετ και Λυσσασμένη Γάτα το 2008. Έχει βραβευτεί για τον Άμλετ με το Βραβείο κριτικών της Βαρκελώνης (Σεπτέμβριος 2009), ενώ η παράσταση Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν έχει τιμηθεί με το Grand Prix de la Critique of France (Απρίλιος 2009).
Η Schaubühne Berlin είναι ο γνωστότερος και πιο επιτυχημένος καλλιτεχνικά θίασος της Γερμανίας. Ιδρύθηκε το 1962 και μέχρι σήμερα έχει αποσπάσει πολυάριθμα βραβεία, τόσο για τη σκηνοθετική δραστηριότητα, όσο και για τις αξιοθαύμαστες ερμηνείες των ηθοποιών της. Ο θίασος, που από την ίδρυσή του εναντιώθηκε στο κρατικό θεατρικό κατεστημένο της Γερμανίας, είναι κυρίως γνωστός για τις σύγχρονες κριτικές προσεγγίσεις και ερμηνείες πάνω σε κλασσικά έργα των Τσέχωφ, Ίψεν, Ουίλλιαμς και Σαίξπηρ. Παράλληλα, κάθε χρόνο διοργανώνει το Drama Competition, διαγωνισμό συγγραφής θεατρικού έργου και το Festival for International New Drama (F.I.N.D.), διοργανώσεις που καθιστούν την Schaubühne έναν από τους κυριότερους εισηγητές των νέων τάσεων στο θέατρο.
Σκηνοθεσία Thomas Ostermeier
Απόδοση στα γερμανικά Marius von Mayenburg, με βάση τη μετάφραση του Sigurd Ibsen
Σκηνικά Jan Pappelbaum
Κοστούμια Nina Wetzel
Μουσική Nils Ostendorf
Δραματουργία Marius von Mayenburg
Φωτισμοί Erich Schneider
Διανομή
Josef Bierbichler Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν, Kirsten Dene Γκούνχιλντ, η σύζυγός του, Sebastian Schwarz Έρχαρτ, ο γιος τους, Angela Winkler Έλλα, Cathlen Gawlich Φάννυ, Felix Römer Βίλελμ Φόλνταλ, Elzemarieke De Vos Φρίντα, κόρη του
Στα γερμανικά με ελληνικού υπέρτιτλους
Υπέρτιτλοι Γιώργος Δεπάστας
Διάρκεια: 1 ώρα και 50 λεπτά, χωρίς διάλειμμα
Παραγωγή: Schaubühne am Lehniner Platz
Συμπαραγωγή: European theatrenetwork PROSPERO, Théâtre National de Bretagne, Ruhrfestspiele Recklinghausen
Με την υποστήριξη: Πρόγραμμα «Πολιτισμός» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ruhrfestspiele Recklinghausen
