Πώς είναι να
παίζεις στο θέατρο φορώντας τσαντόρ; Πώς είναι να περνάς τη νιότη σου σε
συνθήκες καταστολής; Ένα λιτό
και, συνάμα, επικό έργο σχετικά με την καφκική πραγματικότητα του Ιράν, από τον
Amir Reza Koohestani, για τρεις ημέρες στη Στέγη.
Όταν ένας πολυβραβευμένος θεατρικός σκηνοθέτης και δραματουργός, όπως ο Ιρανός
Αμίρ Ρεζά Κουχεστανί, εμπνέεται από το έργο ενός σπουδαίου ομοεθνούς του
κινηματογραφιστή, και πιο συγκεκριμένα του Abbas Kiarostami, το αποτέλεσμα δεν μπορεί
παρά να είναι συγκλονιστικό. Το Hearing
μιλά για την ελευθερία και την καταστολή της, με βάση ένα ιρανικό παράδειγμα
«εγκλήματος»: το άκουσμα μιας «απαγορευμένης» ανδρικής φωνής σε μια φοιτητική
εστία θηλέων στην Τεχεράνη.
Τέσσερις γυναίκες με τσαντόρ. Μια φωνή που
δεν έπρεπε να ακουστεί. Μια ανάκριση. Ο φόβος, η ενοχή και η νιότη που
εξορίζεται. Πέντε χρόνια μετά το ονειρικό Μέσα
στα σύννεφα, ο πολυβραβευμένος Ιρανός σκηνοθέτης και δραματουργός
Αμίρ Ρεζά Κουχεστανί επιστρέφει στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, από 28 έως 30
Απριλίου, με ένα συγκλονιστικά λιτό έργο που διερευνά την καφκική
πραγματικότητα της χώρας του.
Πηγή έμπνευσής του ήταν το ντοκιμαντέρ του Αμπάς
Κιαροστάμι, Homework
(1989), το οποίο αποτελούσε μια κριτική του ιρανικού εκπαιδευτικού συστήματος,
βασισμένη σε συνεντεύξεις των τρομοκρατημένων μαθητών ενός δημοτικού σχολείου
της Τεχεράνης. Με αφορμή αυτή την ταινία, ο Κουχεστανί παρουσιάζει στο Hearing κάτι αντίστοιχο:
το πανεπιστήμιο σαν στρατοδικείο και τη νιότη σαν φυλακή.
Η ελευθερία του λόγου ταυτίζεται με την
ελευθερία της ύπαρξης σε μια μυστηριώδη παράσταση ποιητικής πνοής, στημένη στο
ημίφως και ανάμεσα στις σιωπές και τους ψιθύρους. Κυρίαρχο στοιχείο είναι ένα
κράνος με κάμερα, ένα σκηνικό αντικείμενο που παραπέμπει τόσο σε δυστοπική
ταινία επιστημονικής φαντασίας όσο και στις συνθήκες καταστολής που επικρατούν
στο Ιράν.
Συντελεστές
Λίγα Λόγια για τον σκηνοθέτη
«Κάθε φορά που ανεβάζω κάποιο
έργο μου στην πατρίδα μου, το Ιράν, γνωρίζω πολύ καλά πως οι πρώτοι που θα το
δουν δεν θα είναι το κοινό, αλλά τα μέλη του επονομαζόμενου Συμβουλίου
Επιτήρησης και Αποτίμησης, που θα έχουν μπει στο θέατρο από την πίσω πόρτα»
έχει δηλώσει ο Αμίρ Ρεζά Κουχεστανί.
Γεννημένος το 1978 στην πόλη Σιράζ του Ιράν, ο Αμίρ Ρεζά
Κουχεστανί δημοσίευε ήδη από τα 16 του χρόνια τα διηγήματά του σε τοπικές
εφημερίδες, ενώ ακολούθησε
σπουδές σκηνοθεσίας και
κινηματογράφου. Το 1999 ξεκίνησε να γράφει και να
σκηνοθετεί δικά του, πρωτότυπα έργα. Με το τρίτο του
κιόλας έργο, το Dance
On Glasses (2001), κέρδισε τη
διεθνή αναγνώριση, πέρασε τα σύνορα της χώρας του και βρέθηκε να κάνει λαμπρή
καριέρα στο εξωτερικό, περιοδεύοντας στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ιαπωνία,
σε φεστιβάλ όπως τα Kunstenfestivaldesarts (Βρυξέλλες), Wiener Festwochen
(Βιέννη), Holland Festival (Ολλανδία) και Theaterformen Festival (Γερμανία).
Ανάμεσα στις σημαντικότερες
διακρίσεις του Κουχεστανί και της ομάδας του, Mehr Theatre Group,
συγκαταλέγονται οι εξής: Καλύτερη ιρανική θεατρική ομάδα (2010), Καλύτερη
ιρανική παράσταση, για το Ιβάνοφ
του Τσέχοφ (2011), Καλύτερη ιρανική παράσταση, για το The Fourth Wall (2012) και Δεύτερη
καλύτερη ιρανική παράσταση, για το Timeloss
(2013).
Απαρνούμενος το νατουραλισμό του ιρανικού θεάτρου και δίνοντας νέα πνοή στον
–υποχρεωτικό, εξαιτίας της λογοκρισίας– συμβολισμό όσο και στην επική
αφηγηματική παράδοση της πατρίδας του, ο Κουχεστανί υιοθετεί
πρωτόγνωρες ποιητικές φόρμες, ονειρικής υφής και κινηματογραφικής αισθητικής,
τόσο ως δραματουργός όσο και ως σκηνοθέτης.
Το Hearing
γράφτηκε κατά τη διάρκεια ενός residency του Κουχεστανί στην Akademie Schloss
Solitude της Στουτγάρδης (2014-15) και έκανε πρεμιέρα στο Δημοτικό Θέατρο της Τεχεράνης το 2015.
Ο Αμίρ Ρεζά Κουχεστανί παρουσίασε για πρώτη φορά παράστασή του στην Ελλάδα το
2012, ύστερα από πρόσκληση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Επρόκειτο για το
έργο Μέσα στα σύννεφα,
ένα ονειρόδραμα φυγής, με τους ηθοποιούς εγκιβωτισμένους σε δεξαμενές νερού
(αναφορά στο Στενό της Μάγχης), να ερμηνεύουν δύο πρόσφυγες, έναν Ιρανό και μια
έγκυο που συναντιούνται στα σύνορα Κροατίας-Σλοβενίας και αποφασίζουν να
ακολουθήσουν κοινή πορεία, με προορισμό τον τόπο που θεωρούν Γη της Επαγγελίας:
τη Μεγάλη Βρετανία.
«Είμαι, μήπως, φεμινιστής;» αναρωτιέται ο Αμίρ Ρεζά Κουχεστανί με αφορμή το
γυναικοκρατούμενο Hearing,
για να απαντήσει αποστομωτικά: «Όχι. Δεν αισθάνομαι πως μπορώ να εκφράσω μια
άποψη για την κατάσταση
των γυναικών. Αν το έκανα, όντας άνδρας, θα
αισθανόμουν σαν εκείνους τους τουρίστες που επισκέπτονται την Ινδία και
φωτογραφίζουν τις γυναίκες με τα σάρι, τις αγελάδες, τους ανθρώπους που
κρέμονται από τα τρένα και τα λεωφορεία, κι έπειτα γυρίζουν στην πατρίδα τους.
Δεν γνωρίζω τίποτα περισσότερο για τα γυναικεία ζητήματα από ό,τι αυτοί οι τουρίστες για την Ινδία. Το μόνο που μπορώ
να κάνω είναι, μέσω της παρουσίας των τεσσάρων γυναικών της παράστασης, να
διαπιστώσω κατά πόσο η δική μου οπτική συνάδει με την πραγματικότητά τους.»
Στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου (Μπερλινάλε) του 2012, η
ταινία Modest Reception, σε σενάριο του
Κουχεστανί και του σκηνοθέτη
της, Mani Haghighi, έλαβε το βραβείο
Netpac.
Βοηθός Σκηνοθέτη: Mohammad Reza Hosseinzadeh
Ερμηνεύουν: Mona Ahmadi, Ainaz Azarhoush, Elham Korda, Mahin Sadri
Βίντεο: Ali Shirkhodaei
Μουσική: Ankido Darash & Kasraa Paashaaie
Ήχος: Ankido Darash
Σχεδιασμός Φωτισμών: Saba Kasmaei
Σχεδιασμός Σκηνής: Amir Reza Koohestani, με τη βοήθεια της Golnaz Bashiri
Κοστούμια & Σκηνικά αντικείμενα: Negar Nemati
Δεύτερος Βοηθός: Mohammad Khaksari
Διευθυντής Σκηνής: Mohammad Reza Najafi
Βοηθός Ενδυματολόγου: Negar Bagheri
Παραγωγή: Mehr Theatre Group
Συμπαραγωγή: La Bâtie - Festival de Genève (Ελβετία), Künstlerhaus Mousonturm Frankfurt am Main (Γερμανία), BOZAR - Centre for Fine Arts Brussels (Βέλγιο)
Διεύθυνση παραγωγής: Mohammad Reza Hosseinzadeh & Pierre Reis
Διεύθυνση ομάδας & περιοδείας: Pierre Reis
Το Hearing γράφτηκε στη διάρκεια φιλοξενίας στην Akademie Schloss Solitude, στη Στουτγάρδη της Γερμανίας (Οκτώβριος 2014 – Μάρτιος 2015).
ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
Σάββατο 29 Απριλίου
Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές
Συντονισμός: Γρηγόρης Ιωαννίδης, κριτικός θεάτρου και επίκουρος καθηγητής του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών
Σάββατο 29 & Κυριακή 30 Απριλίου
Masterclass από τον Amir Reza Koohestani
