Pages

ΕΛΑΜΨΕ Η "ΤΙΡΖΑ" ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΦΙΛΙΠΠΟΓΛΟΥ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΙΛΙΣΙΑ


To αριστούργημα του σπουδαίου Ολλανδού συγγραφέα της νεότερης γενιάς Άρνον Γκρούνμπεργκ "Τίρζα, η βασίλισσα του ήλιου", μεταφέρει επί σκηνής ο Κώστας Φιλίππογλου ( υπέροχη σκηνοθεσία πέρσι στο έργο Χάρτινα λουλούδια) στην πρώτη του συνεργασία με τον Στέλιο Μάινα και την Άννα Μάσχα, που αποδείχτηκε τελικώς εξαιρετικά επιτυχημένη. 

Σαν παιδική ζωγραφιά αποτυπώνει την ομορφιά και την σκληρότητα αυτού του κόσμου διεισδύοντας ταυτόχρονα στην ψυχοπαθολογία ενός μεσήλικα, πατέρα, του Γέργκεν Χόφμέιστερ- τον οποίο υποδύεται δίνοντας ένα ρεσιτάλ ερμηνείας ο Στέλιος Μάινας, σε μια από τις καλύτερες στιγμές της καριέρας του (εξαιρετικός παρά το τρακ της πρεμιέρας!) - ενός "ευτυχισμένου", δηλαδή ενός δυστυχισμένου, φιλήσυχου και διακριτικού ανθρώπου, που έχει δεχτεί πολλά χτυπήματα από την ζωή (οικονομική χρεωκοπία, επαγγελματική υποβάθμιση, συζυγική εγκατάλειψη) καθώς σταδιακά οδηγείται σε μια καταστροφική αυτο-λύτρωση. Ένας τραγικός αντιήρωας, που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην αγάπη του πατέρα και στις ανεκπλήρωτες ερωτικές επιθυμίες που γεννούν ένα απαγορευμένο πόθο, από τον οποίο μάταια παλεύει να βρει διέξοδο, μέσα στην ζούγκλα μιας Δυτικοευρωπαϊκής κοινωνίας, που μοιάζει να έχει εκλογικεύσει τον έρωτα, να έχει θεοποιήσει το χρήμα και τον πλουτισμό μέσα από το ρίσκο μιας επένδυσης στα λεγόμενα headsfunds, να έχει παγιδεύσει τα "θέλω" της και να έχει αποδεχτεί τα "πρέπει" ως μονόδρομο για την "ευτυχία". Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Γέργκεν Χόφμειστερ προσπαθεί να μεγαλώσει τις δυο του κόρες, Ίμπι και Τίρζα, αφιερώνοντας σχεδόν εξολοκλήρου την ζωή του στην ανατροφή τους ειδικά μετά την εγκατάλειψη τους από την σύζυγο του. Η επιστροφή της μετά από τρία χρόνια για να διεκδικήσει και πάλι την θέση της στην οικογένεια, την βραδιά που ο Χόφμειστερ ετοιμάζει το καλύτερο πάρτι προς τιμήν της Τίρζα, έρχεται να βάλει στην θέση τους τα κομμάτια ενός παζλ συναισθημάτων που δρουν χρόνια υποσυνείδητα,  καθορίζοντας την μοιραία εξέλιξη των πραγμάτων. Σκέψεις που δεν ειπώθηκαν ποτέ ανοιχτά και αισθήματα που δεν μπόρεσε ποτέ να αγγίξει κανείς, έρχονται στο φως με τον πιο σκληρό, κυνικό, βίαιο τρόπο μέσα από αιχμηρούς μα εξαιρετικά ρεαλιστικούς διαλόγους, σε μια παράσταση που μέσα από την οικονομία του λόγου καταφέρνει να προσαρμόσει την νουβέλα στο θεατρικό κείμενο. 
Η σφιχτή , λιτή και ρυθμική σκηνοθεσία του Κώστα Φιλίππογλού  ισορροπεί ανάμεσα στον λόγο και την κίνηση και που σαν χάρτινο λουλούδι ανθίζει σιγά σιγά και ξετυλίγεται διατηρώντας έναν βαθύ λυρισμό και μια ευαισθησία στην απόδοση και των πιο σκληρών στιγμών του έργου. Ο Στέλιος Μάινας και η Άννα Μάσχα- η ερμηνεία της οποίας θυμίζει συχνά  περσόνα της Βερολινέζικης Σάουμπινε- κρατούν μια εξαιρετική ερμηνευτική ισορροπία, λειτουργώντας αρμονικά, χωρίς περιττές εξάρσεις στις συναισθηματικές κορυφώσεις ή υπερβολές αποδίδοντας με ευκρίνεια τις αδρές πτυχές των ρόλων τους. Μια λεπτή, εύθραυστη, αθώα, λαμπερή σαν τον ήλιο αλλά και γεμάτη θάρρος Τίρζα αποδίδει η Ηλιάνα Μαυρομάτη ενώ τις καλύτερες εντυπώσεις άφησε η εξαιρετική κίνηση, της Ίριδας Μάρα, στο ρόλο της Ίμπι. 
Ένα έργο με πολλά επίπεδα και πολλές διαστάσεις αλλά με κύριο άξονα την ερμηνεία της ψυχοπαθολογίας του αντι-ήρωα, καθώς παλεύει να βρει ποιός είναι πραγματικά, καθώς αγωνίζεται να αποκαλύψει την κατακερματισμένη του ταυτότητα, μοιρασμένη σε συνηθισμένους κοινωνικούς ρόλους που λειτουργούν μόνο ως αφορμή και όχι ως αιτία των πράξεων του. Σε ρόλο θήτη και θύματος ο ήρωας επιχειρεί μέσα από μια μη-γραμμική αφήγηση να μας μυήσει στο χρονικό ενός προαναγγελθέντος "εγκλήματος", η εξιχνίαση του οποίου αποτελεί ίσως την μοναδική λύτρωση του μια "άρρωστη" αγάπη, που στοιχειώνει την σχέση με την οικογένεια, τον ευατό του, τους συνεργάτες και τους γύρω του, θολώνει τα όρια μεταξύ πατρότητας και πατριαρχίας, παραποεί την πραγματικότητα αποφεύγοντας να κοιτάξει κατάματα την αλήθεια και τελικώς χάνει ολοκληρωτικά τον έλεγχο και παραδίδεται σε ένα ντελίριο υποτιθέμενου προστατευτισμού της μικρότερης κόρης του Τίρζας  από τον δήθεν τρομοκράτη φίλο της- που καταλήγει σε ένα βίαιο εκτραχηλισμό από όπου δεν υπάρχει πια κανένα περιθώριο επιστροφής. 
Σκληρή και συγκινητική ταυτόχρονα η ιστορία της Τίρζα γεννά ερωτήματα για την νοσηρή πλευρά αλλά και την ουσία της πατρότητας αλλά και για τις ιστορίες και τους μύθους γύρω από τους οποίους υφαίνεται μια τελικά, επιφανειακή, πλαστή ταυτότητα. Σκαλίζοντας τον κήπο του παρελθόντος ο Χόφεστερ σκοντάφτει τελικά πάνω στο ίδιο του "πτώμα". Χτυπώντας την πραγματικότητα με το "μαστίγιο της φαντασίας του" και τριγυρνώντας σαν άλλος Οιδίποδας στο παρελθόν του σαν σε μια ξένη χώρα, ο ήρωας ρίχνει ένα ένα τα οχυρά της κατασκευασμένης πραγματικότητας που ύψωσε για να την αποφύγει και λυτρωμένος από τον φόβο της απώλειας παραδίδεται εν τέλη στην κρίση του κοινού και των θεατών.