Μετά τον Πελεκάνο του Στρίντμπεργκ
η Σύλβια Λιούλου συναντά την ποίηση της Κικής Δημουλά σκηνοθετώντας την
δάσκαλά της Ρούλα Πατεράκη στην «Μετέωρη Κυρία», που παρουσιάζεται 12-14
Δεκεμβρίου, στον ειδικά διαμορφωμένο χώρου του Υπογείου του Ιδρύματος Μιχάλης
Κακογιάννης, στο πλαίσιο του Low Budget Festival . Τα 13 συνολικά ποιήματα της Βασιλικής Ράδου (κατά κόσμον Κικής Δημουλά) , όπως
οι «Απροσδοκίες», «Βαθειά Αύλαξ», «Αλλήλων τα βάρη» , «Πέρασα» κ.α εκφέρονται ολόκληρα με ένα μικρόφωνο και
τέσσερα ηχεία, δίνοντας τον πρώτο λόγο στην ησυχία και την προφορικότητα που
συνθέτουν αυτή την «σεμνή τελετή απονομής απωλειών»…
Πως νιώθεις για αυτή
την θεατρική συνάντηση με την Ρούλα Πατεράκη και την ποίηση της Κικής Δημουλά;
Είναι μια πολύ σημαντική στιγμή
στην θεατρική μου πορεία, γιατί έτσι πραγματοποιείται κατά μια έννοια ένα
όνειρό μου, που ήταν να ακούσω τα συγκεκριμένα ποιήματα της Κικής Δημουλά μέσα
από την φωνή της Ρούλας Πατεράκη. Η Ρούλα Πατεράκη είναι για μένα ένα πολύ
σημαντικό πρόσωπο , τόσο για το θέατρο όσο και για την ζωή μου στο θέατρο και
έτσι αυτή η παράσταση είναι για μένα μια εκπλήρωση. Έπειτα η ποίηση της Κικής
Δημουλά με συνόδευσε από την εφηβική ως την ενήλικη ζωή μου και αποτελεί για
μένα ένα κομμάτι που με έχει διαμορφώσει. Είναι εκπληκτικός ο τρόπος με τον
οποίο χρησιμοποιεί λέξεις καθημερινές παράγοντας ποίηση καθώς και το πολύ
μεγάλο συγκινησιακό φορτίο που φέρει η ποίηση της , προσφέροντάς σου απλόχερα
την δυνατότητα να εμβαθύνεις στον
άνθρωπο. Σίγουρα είναι μεγάλη τιμή και μια πολύ συγκινησιακά φορτισμένη
θεατρική στιγμή.
Τι φέρνει την «Μετέωρη Κυρία» στην Σκηνή του Μιχάλης Κακογιάννης;
Έχοντας δει τον Πελεκάνο, η Άννα
Βλαβιανού με κάλεσε στο Low Budget και μου ζήτησε να ετοιμάσω ένα project. Ήμουνα σε μια φάση που δεν
μπορούσα να σκεφτώ θεατρικό έργο και να το φέρω εις πέρας, δεδομένων των
συνθηκών που είχα μπροστά μου. Εκείνο που με ενδιέφερε ήταν να ασχοληθώ με ένα
θέμα που θα ήθελα να το εξαντλήσω ερευνητικά. Έτσι βυθίστηκα για 2 μήνες στην
ποίηση της Κικής Δημουλά. Εκείνη την στιγμή αυτός ήταν ένας στόχος ταυτόχρονα
γοητευτικός και παρηγορητικός. Έτσι σκέφτηκα ότι ο καλύτερος άνθρωπος που θα
μπορούσε να με βοηθήσει σε αυτό ήταν η Ρούλα Πατεράκη. Της έκανα την πρόταση
και δέχτηκε.
Υπάρχει μια θεματική αλληλουχία ανάμεσα στον Πελεκάνο και την Μετέωρη
Κυρία όσον αφορά στο θέμα της απώλειας, που νιώθω ότι σε συνοδεύει πάντα στις παραστάσεις
σου;
Είναι κάτι που δεν είχα
συνειδητοποιήσει. Η αλήθεια είναι ότι εκείνο που υπάρχει πλέον πολύ συνειδητά
μέσα μου είναι ο φόβος για την απώλεια και μια αίσθηση του πένθους σε σχέση με
την παροδικότητα μας. Εξάλλου η αίσθηση της απώλειας είναι και κάτι πιο γενικό
που έρχεται σε αντίθεση με τον καθημερινό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση και
ευτυχία. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένας ενδόμυχος πυρήνας που δεν
απελευθερώνεται στην καθημερινότητα μας. Μοιάζει δηλαδή με εκείνο που έλεγε ο
Ελύτης «η λύπη που ομορφαίνει επειδή της μοιάζουμε…»
Και η ζωή μας εμπεριέχει αρκετή θλίψη το τελευταίο διάστημα…
Νομίζω ότι εκείνο που μας έχει
συμβεί είναι πως είναι τέτοια η ταχύτητα του φαινομένου που εξελίσσεται, ώστε
να το εισπράττουμε σχεδόν αυτόματα, χωρίς να προλαβαίνουμε να το διυλίσουμε και
να βγάλουμε ένα συμπέρασμα. Αυτό μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει ένα καλό
ερέθισμα για να δημιουργηθεί ένα απόθεμα μεγάλης θλίψης που έχει να κάνει με τους
εξωτερικούς παράγοντες και έρχεται να προστεθεί σε αυτό που ονομάζουμε
οντολογική θλίψη.
Με ποια κριτήρια επιλέχθηκαν τα συγκεκριμένα ποιήματα που θα ακουστούν
στην παράσταση;
Είναι ποιήματα που αγαπώ , για
προσωπικούς λόγους, είναι ποιήματα – ορόσημα στην ποίηση της Κικής Δημουλά και
ποιήματα που θεωρώ ότι συμβάλλουν στο να δημιουργηθεί ένας κοινός τόπος ανάμεσα
στην Δημουλά και την Πατεράκη. Έτσι επέλεξα ενστικτωδώς και σιγά σιγά προέκυψε
η σύνδεσή τους σε έναν μονόλογο για την απώλεια.
Πως εκπληρώνεται στην παράσταση αυτός ο κοινός τόπος;
Νομίζω ότι κοινός τόπος υπάρχει
πάντοτε ανάμεσα σε σημαντικούς ανθρώπους της τέχνης, από οποιοδήποτε χώρο κι αν
την υπηρετούν. Υπάρχει μια κοινή δεξαμενή απ’ όπου πηγάζει εκείνο που
ονομάζουμε ταλέντο. Έτσι μπορεί κανείς να δει εύκολα κάποιους ανθρώπους να
συναντιούνται κι ας νόμιζε στην αρχή ότι αυτό είναι κάτι ανέφικτο. Στην
παράσταση πιστεύω ότι η προσωπικότητα της Ρούλας Πατεράκη αναδεικνύει πτυχές της
ποίησης της Κικής Δημουλά με ένα τρόπο
που δεν είναι προφανής με την πρώτη ματιά, μέσα από τον τρόπο που εκφέρει η
Πατεράκη τον λόγο. Αυτός είναι και για μένα ο στόχος της παράστασης.
Σκηνοθετικά μπορούμε να φανταστούμε ένα είδος αναλογίου;
Θα είχε πολύ ενδιαφέρον γιατί και
πάλι, όπως και στον Πελεκάνο, η παράσταση έχει να κάνει με ένα ακίνητο μοντέλο.
Θεωρώ ότι η υποκριτική δύναμη της Ρούλας Πατεράκη, όταν παρουσιάζει κάτι που
σχετίζεται με την ακινησία είναι τεράστια. Αυτό ήταν κάτι που δεν μπορούσα να
παραβλέψω. Ύστερα όταν έχεις ένα τόσο σημαντικό υλικό και μια τόσο σημαντική
συνάντηση της ποίησης με το θέατρο, βλέπεις πως ότι κι αν επιχειρήσεις, μοιάζει
περιττό, οπότε αρχίζεις και αφαιρείς.
Η μεταφορά του ποιητικού λόγου στο θέατρο δεν κρύβει από μόνη της κάποιους
σκηνοθετικούς περιορισμούς;
Σίγουρα η ποίηση από μόνη της αντιστέκεται
στην θεατρική πραγμάτωση. Εν τούτοις είναι κάτι που με ενδιαφέρει πάρα πολύ και
θα συνεχίσω να το διερευνώ και στο μέλλον. Αυτή την στιγμή ξεκινάω από την
ησυχία και την προφορικότητα, δημιουργώντας μια συνθήκη μέσα από την οποία θα
ακουστεί ο λόγος.
Γιατί επέλεξες συγκεκριμένα την «Μετέωρη Κυρία» της Δημουλά ως τίτλο της
παράστασης;
Η Μετέωρη Κυρία είναι για μένα
μια εικόνα πολύ συναισθηματικά φορτισμένη και λέγοντας αυτή την φράση
αναφέρομαι με έναν τρόπο και στην Κική Δημουλά και στην Ρούλα Πατεράκη.
«Μετέωρη ως εξείχε στην βροχή και μόνη, πάνω σε ένα ακυβέρνητο μπαλκόνι»,
λένε οι στίχοι, όπως μετέωροι μοιάζουμε κι εμείς σήμερα. Ποιες είναι οι δικές
σου σκέψεις για την Ελλάδα της κρίσης;
Θεωρώ ότι η απελπισία του καθενός
μας είναι προσωπική και έχει να κάνει με το πώς βιώνει αυτή την κρίση. Παρ’ όλα
αυτά πιστεύω ότι η στιγμές αυτές που ζούμε , είναι στιγμές που σε καμία
περίπτωση δεν θα μας αφήσουν ίδιους και στιγμές που έπαψαν να κάνουν την ζωή μας
βαρετή. Βρεθήκαν πολλές πέτρες κάποια στιγμή στο ποτάμι της ζωής της δικής μας γενιάς
, οπότε η ροή έπαψε να είναι ίδια. Ασφαλώς όσο κανείς αναμετράτε με τον
φόβο και με το αβέβαιο ωριμάζει. Το σίγουρο είναι ότι από δω και πέρα έχουμε
όλοι μας την υποχρέωση να είμαστε όσο πιο υπεύθυνοι γίνεται. Να αναλάβουμε τις ευθύνες
μας ως πολίτες και κυρίως ως άνθρωποι.
Πρέπει να γίνουμε λιγότερο εγωιστές και περισσότερο ευαίσθητοι προς την ανάγκη
του διπλανού μας.
