Pages

Mαρά/Σάντ του Πέτερ Βάις







Μαρά / Σάντ : Μια ρηξικέλευθη παράσταση από την Έφη Θεοδώρου στην Νέα Σκηνή Νίκος Κούρκουλος του Εθνικού!

Η σύγκρουση μεταξύ ατομικού και συλλογικού έχει γραφτεί πολλές φορές με αίμα  στις σελίδες της ιστορίας όμως η απόλυτη προσωποποίηση της επινοήθηκε από τον Πέτερ Βάις στο θεατρικό του έργο Μαρά/Σάντ, όπου περιγράφεται με τον πιο ζωντανό, συγκλονιστικό και επίκαιρο τρόπο η ιδεολογική αντιπαράθεση μεταξύ των δυο απόλυτων εκφραστών της Επανάστασης (Μαρά) και του Ατομικισμού (Σάντ). Η ιστορική αυτή αναμέτρηση ωστόσο ανάμεσα στον Ζαν Μαρά και στον Μαρκήσιο Ντε Σαντ, δεν έλαβε χώρα ποτέ πραγματικά, για αυτό και  ο Βαίς δεν αναπαριστά στο έργο του τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται αλλά μονάχα τα παρουσιάζει σαν παράσταση έργου, που είχε δήθεν γραφτεί από τον Μαρκησιο Ντε Σαντ και που παίχτηκε τάχα το 1808 στο Άσυλο Φρενοβλαβών του Σαραντόν.  Ο μύθος της ιστορίας στρέφεται, γύρω από το ιστορικά καταγεγραμμένο γεγονός της δολοφονίας του Γάλλου επαναστάτη Ζαν Πολ Μαρά από την Σαρλότ Κορντάι, στις 13 Ιουλίου του 1793.

Η ρηξικέλευθη σκηνοθετική προσέγγιση της  Έφης Θεοδώρου ιχνηλατεί το χρονικό της δολοφονίας του Μαρά από τον Σαντ ακροβατώντας με το ίδιο πάθος ανάμεσα στην ηδονή της ανταρσίας (Μαρά) και της συνουσίας (Σαντ) και αναδεικνύοντας τον ριζοσπαστισμό του κειμένου μέσα από την νεανική ορμή που δίνει στα διαχρονικά ζητήματα, τα οποία πραγματεύεται το έργο. Η παράσταση ξεκινά με την προβολή ενός βίντεο , όπου νέοι διαβάζουν δυνατά τα άρθρα της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, ένα από τα θεμελιώδη κείμενα  που ψήφισε η Συντακτική Συνέλευση το 1789. Οι νέοι αυτοί συνομιλούν με το έργο του Βαίς ,  παρεμβαίνοντας στο θέατρο εν θεάτρω με έναν τρόπο ζωντανό που θολώνει τα όρια μεταξύ πραγματικού και συμβολικού, όπως άλλωστε και το ίδιο το έργο του συγγραφέα εισάγοντας την συνθήκη της παραφροσύνης.  

Μια αρένα ιδεών στήνεται επί σκηνής με τους τροφίμους- ρόκ επαναστάτες  σε ρόλο χορού να διακόπτουν τον φιλοσοφικό διάλογο των Μαρά και Σάντ υπό τους ήχους της ηλεκτρικής κιθάρας. Σε αυτή την ιδεολογική γκιλοτίνα ατομικό και συλλογικό, ελευθερία και επανάσταση, λογική και παραφροσύνη, πραγματικό και φανταστικό συναντιούνται στα μονοπάτια της βίας και του χάους που γεννά ο πόνος και η καταπίεση των άλλων είτε ως πηγή  προσωπικής ηδονής είτε ως μέσο κοινωνικής απελευθέρωσης. 


Απέναντι στον ηδονιστικό εγωκεντρισμό του Μαρκήσιου Ντε Σάντ -  τον οποίο υποδύεται με απόλυτη συνέπεια ο          Μηνάς Χατζησάββας, ορθώνει το ανάστημα της η φλογερή ενσάρκωση της  απόλυτης Επανάστασης που συμβολίζει ο Μαρά- μέσα από την έξοχη ερμηνεία του πολλά υποσχόμενου Κώστα Βασαρδάνη. Την μπαρουτοκαπνισμένη ατμόσφαιρα σιγοντάρουν οι τρόφιμοι του ψυχιατρίου. Το Σαραντόν παίρνει φωτιά από τις ρόκ συγχορδίες των αρρώστων του ιδρύματος. Όμως όχι για  πολύ. Η μοίρα του Μαρά είναι προδιαγεγραμένη όμως πριν ο κουρνιαχτός της επανάστασης καταλαγιάσει για πάντα εμείς ακούμε για τελευταία φορά από την πένα του Ντε Σαντ τι θα συμβεί όταν τα λόγια του Μαρά , τυλίξει για πάντα η σιωπή. Ακολουθεί η δολοφονία του Μαρά από την λεπίδα της Σαρλότ Κορντάι. Λίγο πριν πέσει η αυλαία οι πρωταγώνιστές συμπυκνώνουν όσα ακούστηκαν κατά την διάρκεια αυτής της ανορθόδοξης ίσως σκηνικής μεταφοράς του κλασικού έργου του Βάις, που ισορροπώντας πάντοτε ανάμεσα στο  τότε και το σήμερα, στρέφει τους προβολείς της στο παρόν και στο μέλλον της ανθρωπότητας εξετάζοντας τις αντιθέσεις μεταξύ ατομικής και συλλογικής ελευθερίας υπό το φως των σύγχρονων απαιτήσεων για κοινωνικές αλλαγές.

 Δέσποινα Ραμαντάνη

Bαριέμαι από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κέρκυρας

«Βαριέμαι» στο Επτά
Τεχνών Τόπος από το
ΔΗΠΕΘΕ Κέρκυρας!


Κοιτάζοντας έξω από το παρά-
θυρο της ζωής του, μια
Κυριακή βράδυ, ο Νέστορας
Βινιάλε βλέπει τα παιδικά του
όνειρα και τις μικρές χαρές
της ζωής του να απογειώνουν
και πάλι τη φαντασία του,
προσκαλώντας τον σε μια
φραστική, αλλά ριζική «επα-
νάσταση»!
Ύστερα από οχτώ χρόνια
δουλειάς σε μια από τις μεγα-
λύτερες επιχειρήσεις της
χώρας, η αίγλη , το κύρος και
ο μισθός της Γκλόμπαλνοτ δεν
αρκούν για να τον παρακινή-
σουν να ακούσει το ξυπνη-
τήρι την επόμενη μέρα, μετα-
τρέποντας μια συνηθισμένη
Δευτέρα πρωί σε Ημέρα Ανε-
ξαρτησίας από την ασφυ-
κτική αίσθηση της γραβάτας
γύρω από τον λαιμό του και
σε απόδραση από το κοστούμι
της δουλειάς, το μίζερο περι-
βάλλον του γραφείου από το
οποίο δεν έχει λείψει ούτε μια
ημέρα, τα κρύα αστεία του
διευθυντή και το κλειδωμένο
χαμόγελο στο πρόσωπό του-
μάσκα υποκρισίας απέναντι
σε ανθρώπους που δεν
χωνεύει καν. Και όλα αυτά
γιατί; Απλά! Γιατί βαριέται!
Ένα «βαριέμαι» που βάζει
φωτιά στη μικροαστική του
ζωή, ταράζει συθέμελα τον
γάμο του, αποδομεί σταδιακά,
αλλά με απόλυτη πιστότητα
και ειλικρίνεια, τον μύθο της
σύγχρονης, οικονομικά ταχτο-
ποιημένης οικογενειακής
ζωής και ευτυχίας και απο-
καλύπτει μια ατέρμονη
φενάκη για επιβίωση, σχίζον-
τας σε χίλια κομμάτια τον
καταναλωτικό παράδεισο που
αξίζει όσο ένα ακριβό ταξίδι
στην Ευρώπη, ένα μεγαλύτερο
διαμέρισμα, ένα καινούργιο
αυτοκίνητο, ρούχα, παπού-
τσια, βιντεοκάμερα και ό,τι
άλλο μπορεί κανείς να φαν-
ταστεί, όχι όμως όσο μια Δευ-
τέρα στο κρεβάτι, μια ημέρα
αφεντικό και υπηρέτης του
εαυτού του, ένα πρωινό με τη
γυναίκα του, ασκήσεις γυμνα-
στικής μέσα στην άνετη
φόρμα του, απεριόριστο
χρόνο να απολαύσει σπιτικό
φαγητό, να δει έναν αγώνα
μπάσκετ και να παίξει ποδό-
σφαιρο με τους φίλους του.
Μπορεί να είναι αυτή η
εναλλακτική λύση απέναντι
στα 40,33 ευρώ μεροκάματο;
Στο νοίκι που τρέχει και στη
συμμετοχή στο ασφαλιστικό
ταμείο της μητέρας του, που
πάσχει από τα αθριτικά της;
Στα 75 του χρόνια, ο Ρικάρντο
Ταλεσνίκ γράφει ένα εμπρη-
στικό θεατρικό έργο με παιχνι-
διάρικη διάθεση και αργεντί-
νικο ταπεραμέντο, αποσπών-
τας το Βραβείο Καλύτερης Θεα-
τρικής Κωμωδίας, που στα
χέρια της σκηνοθέτιδας Κατε-
ρίνας Πολυχρονοπούλου και
της μεταφράστριας Κατερίνας
Χριστοδούλου μετατρέπεται σε
μια εξαιρετική παράσταση, η
οποία παρουσιάζεται αυτές
της μέρες από το ΔΗΠΕΘΕ Κέρ-
κυρας στο Επτά Τεχνών Τόπος,
με ευρηματική σκηνοθεσία,
λιτά σκηνικά (του Άρη Χειρ-
δάρη) και κο στούμια (της
Μαρί Ροδίτη), που ακολουθούν
τη ζωντάνια και τη φυσικότητα
των διαλόγων, συνθέτοντας ένα
γνώριμο σκηνικό για όλους
τους ανθρώπους σε όλο τον
κόσμο, έναν εκπληκτικό
Νέστορα Βινιάλε από τον βετε-
ράνο του θεάτρου Γιάννη Κο -
τσα ρίνη, καθώς και συγκλονι-
στικές ερμηνείες από τους:
Ερμίνα Γεράρδη (Μάρθα), Νό -
τα Δαρμανή (μητέρα), Κατερίνα
Μηλιώτη (συνάδελφος) και
Ανδρέα Σκλαβουνάκο (διευ-
θυντής).
Μια παράσταση-ταγκό με τη
ζωή - που αναμένεται να ταρά-
ξει σύντομα και τα θεατρικά
νερά της Αθήνας!


Δέσποινα Ραμαντάνη
Μetro, 19/03/10